به گزارش میبد خبر، فراهم ساختن امنیت غذایی و خودکفایی در کالاهای اساسی، یکی از مهمترین اولویت های راهبردی کشور با توجه به سند چشم انداز بیست ساله است.

بخش شیلات یکی از زیربناهای اصلی در ایجاد اشتغال، تولید و سرمایه‌گذاری در کشور محسوب شده و قابلیت و ظرفیت زیادی در تامین امنیت غذایی کشور دارد؛ به همین دلیل تنوع تولید گونه های مختلف آبزیان می تواند زمینه ساز تامین امنیت غذایی کشور باشد.

کی از آبزیانی که می تواند به راحتی در آبهای شور و لب شور پرورش داده شود و نیاز کمی به آب و منابع آبی شیرین دارد، ماهی تیلاپیا است.

ماهی تیلاپیا هم اکنون در بیش از 140 کشور تولید و در 180 کشور دنیا مصرف می شود و بعد از کپور ماهیان دومین ماهی پرورشی در جهان محسوب می شود؛ به همین دلیل تجارت این ماهی سالانه بیش از 6 میلیارد دلار در جهان گردش مالی دارد.

استان یزد به دلیل دور بودن از دریاهای آزاد و عدم وجود رودخانه‌ها و آبهای روان در گستره آن و دارا بودن آبهای لب شور که مورد علاقه این گونه آبزیست، از فرصت بسیاری مناسبی برای پرورش و تولید ماهی تیلاپیا بهره می‌برد. با توجه به توضیحات ذکر شده گفتگویی با محمد زارع مدیریت امور شیلات و آبزیان یزد در خصوص وضعیت پرورش ماهی تیلاپیا در استان داشتیم.

***تیلاپیا ماهی با شرایط پرورش ویزه

محمد زارع در گفتگو با خبرنگار میبد خبر، در خصوص تولید ماهی تیلاپیا و مزیت های اقتصادی آن برای استان یزد بیان داشت: ماهی تیلاپیا به عنوان دومین ماهی پرورشی در جهان از مزیت های پرورشی و اقتصادی زیادی برخوردار است که مقاومت در برابر بیماری ها، رشد بسيار سريع، تراکم پذیری بالا، امکان پرورش در شرایط مختلف پرورشی و مقاومت در برابر عوامل نامساعد محیطی از جمله این مزایاست.

وی افزود: با توجه به رسالت سازمان شیلات ایران در جهت افزایش سرانه مصرف ماهی در راستای اقتصاد مقاومتی، ماهی تیلاپیا گزینه بسیار مناسبی جهت ترویج و پرورش در مناطق با اقلیم گرم و مصرف آب کم می باشد همچنانکه این ماهی بعنوان گزینه پیشنهادی فائو (سازمان خوار و بار جهانی) در مناطق کم آب مطرح می باشد.

***تیلاپیا آبزی پروری را در استان یزد از نظر اقتصادی کاملا توجیه می کند

مدیریت امور شیلات و آبزیان یزد در مورد مقرون به صرفه بودن پرورش ماهی تیلاپیا در استان یزد با توجه به کمبود آب اظهار داشت: آبزی پروری در استان یزد همواره با فعالیت های کشاورزی عجین بوده لذا استفاده از استخرهای ذخیره آب کشاورزی بصورت دومنظوره، با هدف پرورش ماهی و استفاده از کود حاصل از آن در جهت حاصلخیزی مزارع و باغات توصیه میگردد. این موارد آبزی پروری را در استان یزد از نظر اقتصادی کاملا توجیه می کند. البته لازم به ذکر است که درخصوص پرورش ماهی تیلاپیا به دلیل تراکم پذیری بالای این ماهی در شرایط پرورش صنعتی (از قبیل مداربسته یا گلخانه ای) و مصرف ناچیز آب، برای اقلیم استان یزد بسیار مناسب بوده و سودآوری اقتصادی بالایی دارد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر استان یزد به عنوان یکی از 4 استان مجاز پرورش ماهی تیلاپیا در کشور مطرح است، اذعان داشت: ماهی تیلاپیا به دلیل گرمابی بودن به دمای آب 28 تا 30 درجه سانتیگراد جهت پرورش بهینه نیاز دارد لذا پرورش آن در کلیه منابع آبی تامین کننده این محدوده دمایی مجاز می باشد از طرفی با اعمال روش های نوین پرورش از قبیل پرورش گلخانه ای، مدار بسته و بیوفلاک می توان محدودیتهای پرورش تیلاپیا را در بسیاری از نقاط از بین برد. در حال حاضر استان یزد به عنوان یکی از 4 استان مجاز پرورش ماهی تیلاپیا در کشور مطرح بوده و امید است از مراکز عمده تولید و تامین این ماهی با ارزش در سالهای آینده محسوب شود.

***تولید سالانه هزار تن ماهی تیلاپیا/بافق پیشتاز در تکثیر و پرورش تیلاپیا

زارع با اشاره به ظرفیت تولید سالانه 1000 تنی این ماهی در استان ابراز داشت: این ماهی برای اولین بار به مرکز ملی تحقیقات ماهیان آبشور داخلی شهرستان بافق و با هدف پژوهش و بومی سازی فرآیند پرورش وارد شده و تنها متولی و مرکز مجاز پرورش و نگهداری این ماهی در کشور مرکز تحقیقات بود اما با توجه به صدور مجوز پرورش ماهی تیلاپیا در استان یزد در ماههای اخیر، ترویج و آموزش پرورش این ماهی در دستور کار مدیریت امور شیلات و آبزیان استان قرار گرفت و متقاضیان و سرمایه گذاران بسیاری در این خصوص اعلام آمادگی کردند. در این خصوص کلنگ زنی و احداث اولین مرکز تکثیر و پرورش ماهی تیلاپیا با ظرفیت تولید 1000 تن در سال در آذرماه سال جاری در شهرستان بافق انجام شده و امید است با توجه به فرهنگ سازی صورت گرفته شاهد افزایش متقاضیان و تولید پرورش تیلاپیا به شکل صنعتی و نیمه صنعتی در سالهای آتی باشیم.

مدیریت امور شیلات و آبزیان یزد در خصوص سرانه مصرف ماهی تیلاپیا و بطور کلی ماهی در استان یزد گفت: تاکنون بخش عمده مصرف ماهی تیلاپیا در استان از طریق فیله های وارداتی بوده که به دلیل کیفیت مطلوب انجماد و بدون استخوان بودن، طرفداران بیشماری یافته است. سرانه مصرف ماهی در استان با توجه با فعالیتهای ترویجی مدیریت شیلات (در قالب برگزاری کلاسها و جشنواره طبخ آبزیان، تهیه بروشور و فیلمهای آموزشی، چاپ کتاب "ماهی غذای سلامتی") به میزان 7/75 کیلوگرم در سال 1396 برآورد گردیده است که هرچند با متوسط سرانه جهانی آبزیان فاصله دارد اما این میزان برای یک استان غیر ساحلی با ذائقه متفاوت مردمانش عدد مطلوبی خواهد بود. امید است با توجه به نقش آبزیان در سلامتی انسان و نیز با ورود ماهی تیلاپیای تولید داخلی در سبد غذایی خانواده ها، شاهد ارتقاء سرانه مصرف در سالهای آتی باشیم.

***اشتغالزایی برای 100 نفر در هر واحد تولید صنعتی تیلاپیا

وی در مورد میزان اشتغالزایی و درآمد پرورش این ماهی برای استان یزد بیان کرد: برآورد میزان اشتغالزایی و درآمد در فعالیت های تولید به روش های پرورش، میزان نوآوری، استفاده از سیستم های نوین و نیز میزان سرمایه گذاری اولیه بستگی دارد لذا با توجه به امکان اعمال روشهای مختلف پرورش در خصوص این ماهی میزان اشتغال از 3 نفر (در سیستم های نیمه سنتی)  تا 100 نفر (در سیستم های صنعتی) متغیر است. دوره ی پرورش ماهی تیلاپیا در صورت رعایت استانداردهای پرورش و تغذیه مطلوب ، 6 ماهه و با وزن بازاری 700 تا 800 گرم خواهد بود.

زارع لزوم تسهیل در فرایند صدور مجوز پرورش ماهی تیلاپیا از طریق سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، بالا بودن هزینه های ساخت و احداث واحدهای پرورش ماهی، بالا بودن هزینه های تامین نهاده های آبزی پروری، لزوم اعطاء تسهیلات کم بهره به متقاضیان و آبزی پروران به منظور سرمایه گذاری و لزوم تامین بچه ماهی تک جنس جهت عرضه به متقاضیان را از عمده ترین مشکلات پرورش دهندگان ماهی تیلاپیا با توجه به نوپا بودن پرورش این ماهی در آبهای استان برشمرد.

***سبقت تیلاپیای داخلی در گوشت و طهم از ماهی های وارداتی

مدیریت امور شیلات و آبزیان یزد در مورد کیفیت ماهی تولید شده و قابل رقابت بودن با ماهیان تیلاپیای وارداتی اذعان داشت: کیفیت ماهی پرورشی وابستگی بسیاری به شرایط محیط پرورش و رعایت استانداردهای عرضه ماهی به بازار مصرف دارد لذا در صورت اعمال مدیریت بهداشتی و تغذیه ای مطلوب در حین پرورش می توان شاهد تولید گوشتی با کیفیت و طعم مناسب بود. با توجه به سابقه شیلاتی استان یزد،فعالیتهای ترویجی و آموزشی مدیریت شیلات استان و آگاهی بسیاری از آبزی پروران، عرضه ماهیان پرورشی در سالهای اخیر بصورتی مطلوب انجام گردیده و از بازار فروش خوبی در سطح استان برخوردار است لذا انتظار می رود درخصوص پرورش ماهی تیلاپیا نیز با رعایت استانداردهای پرورش شاهد عرضه ماهی بسیار با کیفیت باشیم.

وی در خصوص تولید دیگر آبزیان در استان یزد توضیح داد: پرورش ماهي در استان يزد از سال 1377 همزمان با فعاليت هاي ترويجي مديريت شيلات استان شكل گرفت و به اوج رسيد. در حال حاضر از انواع ماهيان پرورشي مي توان به ماهي قزل آلاي رنگين كمان (از انواع ماهیان سردابی)، كپور ماهيان – از انواع ماهیان گرمابی و شامل كپور معمولي، فيتوفاگ، آمور و سرگنده- ماهيان زينتي، ماهي خاوياري و ماهي سفيد اشاره كرد. برآورد میزان تولید ماهی خوراکی در سال 1396 شامل 503 تن ماهی قزل آلای رنگین کمان و 562 تن ماهیان گرمابی بوده است و که علیرغم عدم محدودیت پرورش ماهی در شهرستانهای استان، شهرستانهای خاتم، بافق، اشکذر و مهریز از جایگاه تولیدی بهتری برخوردار بودند.

***6 کلید طلایی برای توسعه پرورش آبزیان در استان یزد

زارع ارائه طرح هاي اصلاحي لازم به منظور بهبود سيستم استخرهاي ذخيره آب كشاورزي در راستاي افزايش توليد در واحد سطح، ارائه روش هاي نوين آبزي پروري با هدف استفاده بهينه از آب و كاهش مصرف، معرفی گونه جدید تیلاپیا به آبزی پروران و تامین زیرساختهای پرورش این ماهی، نظارت بيشتر بر تامين نهاده هاي شيلاتي (عرضه خوراك، بچه ماهي و...) از طريق تشكل تشكل ها و تعاوني ها، ارائه مشاوره و آموزش آبزي پروران از طريق برگزاري دوره هاي ترويجي و توسعه بيمه آبزيان را از برنامه های جهاد کشاورزی برای توسعه و پیشرفت پرورش آبزیان در استان یزد عنوان کرد.

مدیریت امور شیلات و آبزیان یزد در خصوص برنامه تبلیغی جهاد کشاورزی برای علاقه مندی مردم به مصرف بیشتر ماهیان گفت: از آغاز شروع به کار مدیریت شیلات استان، انجام فعالیتهای ترویجی- آموزشی در خصوص ارتقاء فرهنگ مصرف و پرورش ماهی در دستور کار قرار داشته و برگزاری کلاسهای طبخ ماهی با همکاری ارگانها و واحدهای مختلف- با هدف آموزش شیوه های طبخ صحیح آبزیان- برگزاری جشنواره های ماهی غذای سلامتی و ایجاد رقابت بین خانواده ها، تهیه بروشورها و تیزرهای آموزشی، لوح فشرده، کتاب ها و فصلنامه های ترویجی از جمله این فعالیتها بوده و افزاتیش سرانه مصرف ماهی در استان را می توان نتیجه مطلوب تلاشهای ترویجی مدیریت شیلات استان قلمداد کرد.

وی در پایان در پاسخ به این سوال که آیا پرورش ماهی تیلاپیا در یزد با اصول زیست محیطی مغایرت دارد یا خیر، اذعان داشت: در حالت كلي عدم مديريت مناسب مزارع پرورش ماهي به واسطه آلوده نمودن آب از طريق افزايش بار آلي و بروز پديده يوتريفيكاسيون و نيز انتقال بيماري تاثيرات مخربي بر محيط زيست در پي خواهد داشت. ازين رو احداث مزارع پرورش ماهي تيلاپيا در مجاورت درياها و يا مناطق منتهي به رودخانه ها نه تنها از شهرت خوبي برخوردار نبوده كه اصلا توصيه نمي شود. اما در نظر گرفتن سيستم مدار بسته مبتني بر گردش و بازچرخ آب، اجازه خروج آلودگي ناشي از تراكم پرورش و خروج ماهي و ورود به محيط طبيعي را نداده و مطلوبترين سيستم هاي پرورشي در سطح جهان قلمداد مي شود. از سویی دیگر استان كويري ما هرچند از نظر دسترسي به طبيعت سبز و درياچه و رود کم بهره است اما همين خشكي ناشي از نبود آبهاي سطحي و گرمي هوا آن را به گزينه اي مناسب جهت پرورش كنترل شده ي ماهي تيلاپيا بدل خواهد کرد.

انتهای پیام/اد