یزد رسا؛ طلاق توافقی یکی از بحران های تازه خانواده های ایرانی و از آسیب های اجتماعی رو به گسترش است. ما در قانون موردی به نام طلاق توافقی نداریم و در واقع «طلاق توافقی» محصول ابتکار زنانی است که در برخورد با نواقص قانون مردسالار، آن را به وجود آورده اند.

در قانون طلاقی به نام «خُلع» داریم ، در طلاق خلع زن به واسطه کراهتی که از مرد دارد، باید مالی کمتر، معادل یا بیشتر از مهریه خود را به مرد بدهد تا او را راضی به طلاق کند و در قضات دادگاه ها «طلاق توافقی» را به لحاظ قانونی با مواد مربوط به «خُلع» توجیه می کنند.

در طلاق توافقی زن و مرد توافق می کنند از یکدیگر جدا شوند و این توافق در حکم دادگاه ثبت می شود و ضمانت اجرای قانونی پیدا می کند، ولی از آنجا که زنان هیچ حربه ای برای راضی کردن همسر خود برای جدایی ندارند و مطابق با ماده 1133 قانون مدنی حق طلاق با مرد است و مرد هر وقت که بخواهد می تواند همسر خود را طلاق دهد، زنان معمولا همه حقوق مالی خود را می بخشند تا بتوانند همسرشان را برای جدایی و طلاق راضی کنند.

برای گرفتن طلاق توافقی، زن و شوهر باید به همراه شناسنامه و عقد نامه به دادگاه بروند و فرم درخواست را پر و همه موارد و مسائل مانند حضانت فرزند وملاقات او و امورمالی مانند مهریه، جهیزیه و نفقه را مشخص کنند و پس از تقدیم دادخواست طبق روال معمول، دادگاه به آنان تکلیف می کند هریک از زوجین داوری از میان بستگان شان معرفی کنند که باید با زوجین مذاکره و سعی در مصالحه کنند.

اگر داوران به نتیجه نرسیدند، گزارش خود را به دادگاه می دهند و دادگاه نیز براساس توافق زوجین گواهی عدم امکان سازش صادر می کند و آنان می توانند با ارائه گواهی به دفترخانه طلاق، صیغه طلاق را جاری و ثبت کنند.‏

گواهی عدم امکان سازش به مدت 3 ماه اعتبار دارد، یعنی اگر زوجین ظرف 3 ماه آن را اجرا نکردند، دیگر اعتباری ندارد.

شوراهای حل اختلاف درخصوص اختلافات خانوادگی با توجه به تقاضای طرفین می توانند برای اصلاح ذات البین دخالت کنند، در حالی که در طلاق توافقی افراد معمولا پیش از درخواست طلاق صحبت کرده اند و به توافق رسیده اند و اگر باز هم علاقه داشته باشند که جلساتی برای سازش و مذاکره بگذارند، بالطبع به شوراهای حل اختلاف که فرصت دوباره ای برای سازش فراهم می کنند، ارجاع می شوند.

در طلاق توافقی، زنان مهم ترین دلایل خود را برای طلاق، فحاشی و ضـرب وشتم شوهر، دخالت خانواده شوهر، خیانت شوهر، داشتن اختلاف نظرهای فرهنگی، اختلاف سنی زیاد، ازدواج تحمیلی و نداشتن آشنایی کافی قبل از ازدواج برشمرده اند.

در مقابل مردان نیز مهم ترین دلایل خود را برای جدایی به این صورت بیان کرده اند: علاقه نداشتن به زن، اقدامات خودسرانه زن، بدبینی به زن، تمکین نکردن و ناسازگاری زن، پایبند نبودن به اصول اخلاقی، نداشتن تفاهم، توقعات بیجای زن، بی اعتمادی نسبت به شوهر و رفتارهای نامعقول زن.

دکتر ساروخانی تأکید می کند:

علاوه بر زوجین، در این تحقیق مشاوران خانواده نیز مهم ترین دلایل زنان را برای طلاق، ناسازگاری، تنفر از شوهر، توجه نکردن شوهر به خواست ها و توقعات همسر، دخالت خـانواده شـوهر، عـدم تحمل شوهر و لجبازی های او برشمرده اند و در مقابل مشاوران دلایل مردان را برای جدایی به این صورت بیان کرده اند.

استقلال نداشتن زن (وابستگی به خانواده)، علاقه نداشتن به همسر، دخالت اطرافیان در احکام اسلامی مواردی برای طلاق زنان قرار داده شده است، و در عین حال در آیات و روایات بسیاری به سازگاری و خوش رفتاری با همسران سفارش شده است، و از اینرو برخی از مردان نباید از این احکام سوء استفاده کنند.

اسلام حکم طلاق را برای زمانی که هیچ راهی وجود نداشته باشد، قرار داده است؛ نه این که با کوچک ترین مشکل و اختلاف، دم از طلاق و جدایی زده شود.‏

نویسنده: بمانعلی زارع