به گزارش عصر فرهنگ، اصغر نوراله زاده در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: مجوز تغییر نام صندوق مهر امام رضا(ع) به صندوق کارآفرینی امید از سوی بانک مرکزی در هفته گذشته صادر شد و اساسنامه آن طی روزهای آینده ابلاغ می‌شود.

وی ادامه داد: این تغییر نام به دنبال الزام شورای پول و اعتبار صورت گرفت که بر اساس آن اسامی ائمه اطهار نباید بر روی موسسات مالی و اعتباری باشد و از آنجا که بخشی از کار صندوق اخذ سپرده از مردم و جمع آوری منابع مردمی است و کار پولی انجام می‌دهد یا وثایقی از افراد می‌گیرد صحیح نبود که به نام ائمه اطهار فعالیت کند لذا نسبت به اخذ مجوز از بانک مرکزی اقدام کردیم که بر این اساس بانک مرکزی در هفته اخیر مجوز لازم را صادر کرد.

صندوق مهر امام رضا(ع) با ابتکاراحمدی نژاد تاسیس شده بود.

با استقرار دولت کلید دعای "اللهم عجل لولیک الفرج" نیز از سایت ریاست جمهوری حذف شد.

تاریخچه تأسیس و نحوه شکل گیری صندوق مهر امام رضا(ع)

اولین مصوبه‌ی هیأت دولت نهم که در نخستین جلسه‌ی آن در تاریخ سوم شهریور 1384 در تالار آیینه‌ی حرم رضوی گذرانده شد، تأسیس صندوق مهر امام رضا(ع) بود. بر اساس این مصوبه مقرر گردید که در کلیه‌ی استان‌های کشور صندوق یادشده به منظور تأمین هزینه‌های مسکن، ازدواج و اشتغال جوانان به صورت مستقل تشکیل شود. مدتی پس از این گذراندن این مصوبه، لایحه‌ی مربوطه تهیه و تقدیم مجلس شورای اسلامی شد که به خاطر طولانی شدن گردش‌کار بررسی و تصویب، در اوایل سال بعد (سال 1385) دولت مبادرت به تأسیس این صندوق از طریق شورای عالی اداری کرد. مطابق مصوبه‌ی شماره‌ی 30416/1901 مورخ 26/2/1385 این شورا، «صندوق اشتغال، ازدواج و مسکن مهر امام رضا(ع)» از ادغام صندوق قرض‌الحسنه‌ی توسعه‌ی اشتغال روستایی و صندوق ازدواج جوانان در صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی ایجاد می‌گردید. این صندوق مؤسسه‌ای اعتباری بوده و هدف رفع دغدغه‌های اشتغال، ازدواج و اسکان جوانان کشور را دنبال می‌کند. برای روشن شدن فلسفه‌ی تشکیل این صندوق شایسته است که نگاهی به تاریخچه و کارکرد صندوق‌های سه‌گانه‌ی تشکل‌دهنده‌ی آن انداخته شود.

صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی در سال 1371 بر اساس مصوبه‌ی هیأت وزیران به منظور حمایت از فرصت‌های شغلی موجود و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و به صورت مؤسسه‌ای اعتباری تأسیس گردید. موضوع و حدود عملیات صندوق عبارت بود از: (1) تأمین و تجهیز منابع مالی جهت فعالیت‌های اعتباری و اعطای وام قرض‌الحسنه و تسهیلات اعتباری به اشخاص حقیقی و حقوقی برای ایجاد فرصت‌های شغلی؛ (2) سرمایه‌گذاری مستقیم یا مشارکت دراحداث، توسعه، تکمیل و راه‌اندازی طرح‌های تولیدی، خدماتی و عمرانی و فروش و واگذاری طرح‌های مزبور به اشخاص حقیقی و حقوقی با رعایت صرفه و صلاح صندوق که منجر به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید گردد؛ (3) قبول کمک‌های مالی و هدایا و پس‌انداز کوتاه‌مدت و بلندمدت اشخاص حقیقی و حقوقی؛ (4) دریافت کمک‌های مالی و تسهیلات اعتباری از دولت و دستگاه‌های اجرایی و شرکت‌ها و مؤسسات دولتی وابسته به دولت و بانک‌ها؛ و (5) ارایه‌ی خدمات مختلف از جمله خدمات فنی، مالی، اعتباری، تولیدی آموزشی و بازرگانی که منجر به ایجاد تسهیلات برای اجرای طرح‌های اشتغالزا گردد. این صندوق به صورت سازمانی مستقل در زیرمجموعه‌ی وزارت کار و امور اجتماعی تا سال 1385 در مجموع 14 سال فعالیت نمود.

فعالیت‌های این صندوق هرچند که از فراز و فرودهایی برخوردار بود و سیاست‌های متعددی را در دستیابی به اهداف خود در طی دوره‌ی فعالیتش پی گرفت (مانند اعطای تسهیلات به شرکت‌های کوچک و متوسط و حتی بزرگ، راه‌اندازی مراکز خوداشتغالی و مجتمع‌های آموزش و اشتغال)، ولی عمده‌ی فعالیت آن به حوزه‌ی خوداشتغالی مربوط می‌شد و عموماً با همین کارکرد شناخته می‌شد. در واقع، این صندوق متولی حوزه‌ای از اشتغال بود که به نام کسب‌وکارهای خوداشتغالی خرد شهرت دارند. تا سال 1380، این صندوق تقریباً تنها سازمانی تخصصی بود که به حمایت مالی از کسب‌وکارهای خوداشتغالی می‌پرداخت.

در اواخر سال 1379 طبق تصویب هیأت وزیران صندوقی به نام «صندوق قرض‌الحسنه‌ی توسعه‌ی اشتغال روستایی» در وزارت جهاد کشاورزی تأسیس گردید. طبق اساسنامه‌ی مربوطه، این صندوق دارای وظایف زیر بود: (1) اعطای وجوه قرض‌الحسنه و تسهیلات به اشخاص (حقیقی و حقوقی) ساکن در مناطق روستایی به ویژه مناطق توسعه‌نیافته‌ی روستایی به منظور ایجاد اشتغال در مناطق یادشده؛ (2) قبول سپرده‌ی قرض‌الحسنه‌ی پس‌انداز در جهت تقویت بنیه‌ی مالی صندوق؛ (3) قبول کمک‌های بلاعوض نقدی در جهت تقویت بنیه‌ی مالی صندوق و مصرف آن در چارچوب وظایف صندوق و در جهت اهداف کمک‌کننده؛ و (4) هماهنگی با دستگاه‌های ذیربط جهت ارایه‌ی خدمات فنی و آموزشی به متقاضیان اشتغال. این صندوق فعالیت خود را از سال 1380 آغاز نمود و طی 5 سال فعالیت خود حمایت از خوداشتغالی را در روستاهای کشور و به ویژه روستاهای کمتربرخوردار دنبال کرد. بدین ترتیب، در عمل تفاوت عمده‌ی این صندوق با صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی به حوزه‌ی خدمت‌رسانی آنها مربوط می‌شد: صندوق جدید تنها در مناطق روستایی به ارایه‌ی خدمات می‌پرداخت در حالی که صندوق پیشین هر دو حوزه‌ی روستایی و شهری را پوشش می‌داد.

هر دوی صندوق‌های بالا صرفاً در عرصه‌ی اشتغال (و عمدتاً بخش خوداشتغالی) فعال بودند، ولی در سال 1383 هیأت دولت مصوبه‌ای به نام «آیین‌نامه‌ی اجرایی ساماندهی ازدواج جوانان» گذراند که طبق آن صندوقی با عنوان «صندوق ازدواج جوانان» تشکیل می‌گردید. این صندوق که به منظور تسهیل امر ازدواج و جلب مشارکت بانک‌ها، بخش خصوصی و مؤسسات عمومی و افراد خیر و با همکاری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تأسیس می‌شد، قرار بود که زیر نظر سازمان ملی جوانان فعالیت نماید. تا زمان ادغام در صندوق مهر امام رضا(ع) و با وجود گذشت حدود یک‌ونیم سال، اساسنامه‌ی مربوطه تهیه نگردید و این صندوق عملاً به مرحله‌ی راه‌اندازی و فعالیت نرسید. صندوق پیشگفته همان گونه که از نامش پیداست، ارایه‌ی خدمت به جوانان کشور را در امر ازدواج بر عهده داشت.

در سال 1384، طرحی در مجلس به تصویب رسید که آن نیز به امر ازدواج جوانان مربوط می‌شد و به «قانون تسهیل ازدواج جوانان» معروف گشت. این قانون که شباهت به آیین‌نامه‌ی ساماندهی ازدواج دولت داشت، تأسیس صندوقی به نام «صندوق اندوخته‌ی ازدواج جوانان» را الزامی می‌ساخت که در راستای تسهیل ازدواج جوانان، اسکان مزدوجین را نیز مورد توجه قرار می‌داد. این صندوق نیز هرچند که قرار بود در کنار سه صندوق بالا ادغام گردد، لیکن از فهرست ادغام خارج گردید ولی وظایف آن در صندوق نوپا ملحوظ گردید.

با عنایت به مطالب فوق اینک بهتر می‌توان در باره‌ی فلسفه‌ی ادغام صندوق‌های یادشده سخن گفت. صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی و صندوق توسعه‌ی اشتغال روستایی هر دو در امر حمایت مالی از راه‌اندازی کسب‌وکارهای خرد فعالیت داشتند و تنها تفاوت برجسته‌ی آنها ــ‌البته جدا از سیاست‌ها و رویکردهاــ مربوط به حوزه‌ی عمل آنها می‌شد. همچنین با عنایت به این که این صندوق‌ها به اشخاص کم‌سرمایه و نیازمند حمایت مالی ارایه‌ی خدمت می‌کردند، در گروه هدف آنها جوانان پررنگ‌تر بودند. صندوق راه‌نیفتاده‌ی ازدواج جوانان نیز قرار بود که تسهیل ازدواج جوانان را از طریق حمایت مالی فراهم سازد؛ صندوق اندوخته‌ی ازدواج جوانان نیز این مهم را از راه تأمین هزینه‌های ازدواج و نیز اسکان پی می‌گرفت. بدین ترتیب، قرار بود که چهار سازمان متفاوت پاسخگویی به نیازهای اصلی مالی جوانان کشور را ساماندهی کنند.

ارایه‌ی خدماتی حاکمیتی به مهم‌ترین و آسیب‌پذیرترین قشر اجتماعی کشور از سوی چند سازمان متفاوت می‌تواند هم کاهش اثربخشی و هم افت کارایی را در پی داشته باشد. از آنجایی که خدمت‌رسانی به هر گروهی نیازمند گردآوری آمار و اطلاعاتی راجع به کم‌وکیف مخاطبین می‌باشد و با عنایت به این که چنین اطلاعاتی به صورت یک بانک اطلاعاتی یگانه در کشور موجود نمی‌باشد، هر سازمانی مجبور است نیازهای اطلاعاتی خود را خودش فراهم نماید. بدین ترتیب، چندین بانک اطلاعاتی از مخاطبین واحد توسط سازمان‌های خدمت‌رسان ایجاد می‌شود که البته تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر خواهند داشت. این امر نه‌تنها هزینه‌های گردآوری و ثبت و پردازش اطلاعات را چندبرابر می‌سازد بلکه با عنایت به ناآگاهی هر سازمان از خدمات ارایه‌شده به یک متقاضی از سوی سازمان‌های دیگر، امکان تکمیل خدمات و ارایه‌ی بسته‌ای از خدمات مورد نیاز به صورت همزمان به وجود نمی‌آید. در نتیجه یک فرد برای دریافت بسته‌ای از خدمات، مجبور است که به چند سازمان مراجعه نموده درخواست خدمت نماید و پس از طی مراحل ذیربط بتواند خدمات مورد نظر را دریافت کند که هزینه‌های مبادله‌ی تحمیل‌شده بر وی افزایش پیدا می‌کند. وانگهی، با عنایت به ناتوانی فرد در دریافت مجموعه‌ی خدمات لازم به صورت همزمان اثربخشی تک‌تک خدمات کاهش پیدا می‌کند. بدین ترتیب، هم از اثربخشی خدمات کاسته می‌شود و هم هزینه‌های مربوطه ــ‌چه برای دولت و چه برای مخاطبین‌ــ زیاد می‌شود که به بیان دیگر همان کاهش کارایی خدمت‌رسانی می‌باشد.

در راستای رفع این نارسایی بود که دولت مبادرت به ادغام این سازمان‌ها نمود. در واقع، با ادغام سه سازمان موازی و تأسیس صندوق مهر امام رضا(ع) دولت در پی متمرکز کردن امور حمایت مالی از جوانان در رفع دغدغه‌های اصلی آنان (اشتغال، ازدواج و مسکن) در یک سازمان واحد برآمد. این همان موضوعی است که در مصوبه‌ی شورای عالی اداری به عنوان «انسجام تشکیلاتی» تعبیر گردیده است. با این تدبیر، پاسخگویی به نیازهای مهم جوانان در صندوق مجتمع می‌گردید که در نتیجه هم اثربخشی خدمات مربوطه ارتقاء پیدا می‌کرد و هم هزینه‌های مبادله‌ای ارایه‌ای این خدمات.

در نتیجه صندوق اشتغال، ازدواج و مسکن مهر امام رضا(ع) بر اساس مصوبه‌ی مورخ 26/2/85 شورای عالی اداری، به منظور «انسجام تشکیلاتی و بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های موجود برای تبیین و تقویت جایگاه جوانان، اعتلاء، رشد، تعالی و رفع دغدغه‌های شغلی، ازدواج و مسکن آنان» از ادغام صندوق حمایت از فرصتهای شغلی، صندوق قرض‌الحسنه‌ی توسعه‌ی اشتغال روستایی و صندوق اندوخته‌ی ازدواج جوانان تشکیل گردید و در مورخ 25/4/85 فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. پیش از ادغام، مأموریت صندوق حمایت از فرصتهای شغلی و صندوق توسعه‌ی اشتغال روستایی اعطای تسهیلات ارزان به بیکارانی بود که در پی راه‌اندازی یک کسب‌وکار خوداشتغالی بودند و صندوق اندوخته‌ی ازدواج جوانان نیز که بر اساس «قانون تسهیل ازدواج جوانان» در سال 1384 تصویب شده بود، مسئولیت تسهیل ازدواج را از طریق تأمین ودیعه‌ی مسکن، تأمین تسهیلات لازم برای مراسم ازدواج و تأمین تسهیلات اشتغال بر عهده داشت.

پس از ادغام، نه تنها هیچکدام از مأموریت صندوق‌های یادشده کاهش پیدا نکرد، بلکه وظایف و فعالیت‌های جدیدی نیز افزوده شده است. در زمینه‌ی اشتغال، پرداخت تسهیلات به متقاضیان شهری و روستایی همچنان ادامه یافته است و با توجه به سیاست و راهبرد تمرکززدایی صندوق جدید و تفویض امور به شهرستان‌ها، ارایه‌ی این خدمات هم از حیث کمی و هم از حیث کیفی بهبود پیدا کرده است. در بحث تسهیلات اشتغال روستایی نیز همین امر حکمفرماست و تجمیع تسهیلات پرداختی صندوق حمایت از فرصتهای شغلی به متقاضیان روستایی با خدمات صندوق توسعه‌ی اشتغال روستایی نه تنها موجب بهبود خدمت‌رسانی شده است بلکه دوگانگی در پرداخت تسهیلات اشتغال در مناطق روستایی را از بین برده است. علاوه بر این موارد، با افزوده شدن خدمات حمایتی ازدواج و مسکن به وظایف اشتغال، نه تنها بخش عمده‌ای از برنامه‌های حمایت مالی مربوط به قانون تسهیل ازدواج جوانان پوشش داده شده است، بلکه خدمات بهتر و جدیدی نیز ارایه می‌شود که تسهیل پرداخت وام ازدواج و افزایش میزان آن یکی از این موارد است که البته پس از ساماندهی به بانک مرکزی ج.ا.ا واگذار گردید و در حال حاضر صندوق در دو بخش نیازهای عمومی شامل ودیعه مسکن، درمان، ضروری، جهیزیه و غیره و اختصاصی شامل تسهیلات پرداختی به جویندگان کار، نخبگان، کارآفرینان، مشاغل پشتیبان و طرح های خانگی متمرکز و به نوعی متولی اعتبارات خرد برای حمایت از کسب و کارهای خرد و کوچک می باشد.