به گزارش عصر فرهنگ کمبود آب در دل کویر، ساکنان استان را به بهره‌برداری از آب‌های شور متمایل کرده است به طوری که شاهد برداشت محصولات کشاورزی ارزشمندی با استفاده از آبیاری درختان با آب شور هستیم.  این در حالی است که به گفته مدیر مرکز ملی تحقیقات شوری استان 80 درصد آب‌های استان ای.سی بالای 4 دارند.

شاخص اندازه‌گیری شوری آب، ای.سی نام دارد و آب دارای ای.سی یا درجه شوری 1/2 قابلیت شرب دارد و مابقی آب‌ها بر حسب اندازه شوری، در بخش‌های مختلف از جمله صنعت و کشاورزی کارایی دارند.

برای مثال آب با اسی.سی 2 تا2/5 برای استفاده در گلخانه‌ها مناسب است و اگر شاخص شوری آب گلخانه‌ها به 3 افزایش یابد، عملکرد محصولات گلخانه‌ای 30 درصد کاهش می‌یابد.

آب با ای.سی 5/5 تا 6 برای کاشت گندم و آب با ای.سی 8 تا 10 نیز برای آبیاری باغ‌های پسته مناسب است و حتی در برخی از مناطق استان درختان پسته با آب با ای.سی 15 آبیاری می‌شوند.

آبی شورتر از آب دریا

مدیر مرکز ملی تحقیقات شوری استان با بیان این‌که ای.سی 80 درصد از آب‌های استان از 4 بالاتر است، افزود: شوری آب در انتهای دشت‌های استان حتی از آب دریای خلیج فارس هم بیشتر است.

«فرهاد دهقانی» ادامه داد: ای.سی آب خلیج فارس بین 45 تا 50 و ای.سی آب دریای خزر نیز بین 25 تا 30 است حال آنکه ای.سی آب در انتهای دشت‌های استان به 100 تا 120 می‌رسد.

وی با تحسین کشاورزان یزدی که با این آب شور، محصول برداشت می‌کنند، افزود: کشاورزان استان با جایگزین کردن محصولات مقاوم به شوری از جمله پسته، در تلاش برای بهره‌برداری از آب‌های شور هستند.

این مسئول اضافه کرد: مرکز تحقیقات شوری استان نیز برای تولید ارقام مختلف محصولات کشاورزی مقاوم به شوری وارد عمل شده و دستاوردهای خوبی کسب کرده است.

وی با بیان این‌که ای.سی آب در عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی بسیار موثر است، افزود: بهترین ای.سی برای آب شرب، 4 صدم است اما ای.سی آب شرب می‌توان تا 1/2 نیز باشد و بعد از آن آب مزه شوری پیدا می‌کند.

دهقان گفت: آ‌ب‌های دارای ای.سی بالاتر از این حد تا 10 برای آبیاری برخی از محصولات کشاورزی از جمله پسته مناسب است اما در برخی از دشت‌های استان محصولات کشاورزی از جمله پسته با آب با ای.سی 15 نیز آبیاری می‌شود.

این مسئول با بیان این‌که شهرستان‌های بافق و اردکان شورترین آب‌های استان را دارند، ادامه داد: هر چه در دشت‌های استان پیش می‌رویم، ای.سی یا شوری آب بیشتر می‌شود.

شورترین دشت‌های استان

مدیر مرکز ملی تحقیقات شوری استان افزود: آب دشت یزد- اردکان از نظر شوری بهترین آب استان است و شورترین آب‌های استان نیز در انتهای کویرسیاه کوه و منطقه چاه افضل قرار دارد.

وی تصریح کرد: میزان شوری آب در انتهای همه دشت‌های استان از لحاظ حوزه آبی، رو به افزایش است و این وضعیت در شهرستان‌های ابرکوه، بهاباد و خاتم نیز صدق می‌کند.

وی با بیان این‌که مردم استان در مدیریت سنتی آب‌های شور در کشور در جایگاه اول قرار دارند، افزود: بسیاری از کشاورزان کشور توانایی تولید محصول با آب شور را ندارند.

دهقان گفت: تولید محصول پسته و روناس با استفاده از آب شور باعث شده است که اراضی کشاورزی یزد همچنان اقتصادی باقی بمانند.

مشکلات زیست‌محیطی آب‌شیرین‌کن‌ها

مدیر مرکز ملی تحقیقات شوری استان درباره استفاده از سیستم‌های آب شیرین کن برای بهره‌برداری از آب‌های شور استان نیز گفت: استفاده از این سیستم‌ها با دو نقیصه هزینه بالا و مشکلات زیست‌محیطی همراه است.

وی افزود: استفاده از شیوه‌های شیرین‌کردن آب ممکن است مقرون به صرفه نباشد چرا که حجم آب تصفیه شده در مقابل آبی که وارد سیستم می‌شود، کاهش می‌یابد.

وی همچنین به مشکلات زیست‌محیطی شیرین کردن آب اشاره کرد و افزود: از هر 100 لیتر آبی که وارد دستگاه‌های آب شیرین‌کن می‌شود، 80‌لیتر آب با کیفیت و 20 لیتر آب بسیار شور استحصال می‌شود.

دهقان ادامه داد: در نتیجه پساب حاصل از شیرین کردن آب که در انتهای دشت‌ها تخلیه می‌شود خسارت‌های زیست محیطی متعددی را به دنبال دارد و به بهره‌برداری‌های صورت گرفته از آب شور انتهای دشت‌ها از جمله کاشت محصول پسته خسارت وارد می‌کند.

دستاوردهای مرکز ملی تحقیقات شوری استان

مدیر مرکز ملی تحقیقات شوری استان اضافه کرد: مرکز ملی تحقیقات شوری با استفاده از تجربیات کشاورزی سنتی، تولید ارقام کشاورزی مقاوم به شوری را در دستور کار قرار داده است. «فرهاد دهقان» ادامه داد: تحقیقات روی برخی از محصولات علوفه‌ای از جمله اقدامات این مرکز است که می‌خواهد برخی از ارقام بومی مقاوم به شوری را  که کارکرد علف هرز دارند به عنوان خوراک دام پرورش دهد. وی همچنین به شناسایی گونه‌های بومی مقاوم به شوری در استان اشاره کرد و افزود: برخی از گونه‌های روغنی و علوفه‌ای استان به آب شور مقاوم هستند.

وی همچنین به اقدامات این مرکز برای مدیریت شرایط شوری برای محصولات کشاورزی از جمله گندم اشاره کرد و افزود: این اقدامات باعث شده است که عملکرد در واحد سطح این محصولات با کاشت ارقام مقاوم به شوری، افزایش یابد. مدیر مرکز ملی شوری استان این مدیریت را شامل انتخاب ارقام مقاوم، مدیریت زراعی، آبیاری مناسب و مدیریت تغذیه گیاه با کود عنوان کرد.

منبع: همشهری