به گزارش عصر فرهنگ، "شما کار خبر می‎‎کنید، خواهش می‏‏کنم بیاید به منطقه ما، دارند کوچه‏‏باغ‎‎های مهریز رو خراب می‏کنند، ما توی باغمون درختهایی داریم که 50 سالشونه ، ... "

به گزارش ايسنا، اینها صحبت‎‎های خانمی بود که با هراس و هیجان غیرقابل وصفی، از پشت گوشی شنیده می‎‎شود؛ تا بگوید که  تیغ جفای مسئولان دوباره کوچه‎‎باغ‏‏های مهریز را نشانه رفته است؛ کوچه باغ‏‏هايی که در گذشته ريه‏‏های طبیعي مهریز بودند و امروز به واسطه فعالیت معادن شن و ماسه و خشک شدن قنوات، ریشه‏‏هایشان تشنه‎‎ی آب و شاخ و برگ‏‏هایشان در حسرت زدوده شدن گرد و غبارهاي برخاسته از معادن است.

وصف مهریز از زبان معاون گردشگری

"سید مصطفی فاطمی" معاون گردشگري اداره كل ميراث فرهنگي استان در مورد اين باغ‎‎شهر در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا – منطقه يزد، مي‎‎گويد: مهریز از فوق‏‏العاده‌ترین شهرهای کویری است که چهره‏‏ای متفاوت و متمایز از جاذبه‏‏های گردشگری را به خود اختصاص داده و اين شهر در واقع خط تقارنی بین کویر و کوهستان است که همین امر سبب تفاوت‏‏های ژئوتوریستی آن شده است.

وي ادامه می‏‏دهد: شاید بتوان گفت كه بیشترین پتانسیل ژئوتوریستي در استان يزد را شهرستان مهریز دارد چرا كه قرارگرفتن در نزدیک بلندترین قله مرکزي کشور یعنی "شیرکوه"، باعث شده ییلاق‏‏های خوش آب و هوايي داشته باشد و همچنین در نقطه‎‎ای از آن نيز شاهد پدیده‏‏اي به نام "کوه ریگ" باشیم که تلفیقی از کویر و کوهستان و از آثار طبیعی ثبت ملی شده هستند.

البته با اين اوصاف، ارائه طرح‏‏های مختلف برای اماکن تاریخی و جاذبه‏‏های طبیعی  مهریز حکایت از آن دارد که مسئولین استان و شهرستان درصدد توسعه گردشگری مهریز برآمده‏‏اند و از جمله این طرح ها، "طرح توسعه گردشگری کوه ریگ" است.

کوه ریگ و طرح توسعه آن

کوچه باغ محله بغدادآباد مهریز با طول 400 متر و عرض هشت متر شناخته شده‏‏ترین راه مواصلاتی به کوه ریگ است که به منظور توسعه گردشگری در دستور کار شهرداری و شورای شهر شهرستان مهریز قرار گرفته است.

این طرح که با عنوان طرح توجیهی بلوار شهید صدوقی مهریز در حال اجراست دارای 2 بخش بوده که بخش اول آن مربوط به ایجاد بلوار در محدوده شهری مهریز و بخش دوم آن نيز شامل کوچه باغ منتهی به کوه ریگ است.

البته "مهدي ناطق" مدیر عامل شرکت مشاور اين طرح به خبرنگار ايسنا – منطقه يزد، مي‎‎گويد: هنوز مطالعات بخش دوم طرح به دلیل عدم موافقت سازمان‏‏های مربوطه انجام نشده و در نتیجه هنوز طرحی برای آن نوشته نشده است.

وي  با بیان این که کوچه باغ مهریز خارج از محدوده کار شرکت مشاور است، ادامه مي‎‎دهد: تا زمانی که مجوزهای لازم از مراجع مربوطه گرفته نشود، شرکت کاری را در آنجا انجام نخواهد داد و ارائه نظر کارشناسی نيز منوط به طرح مطالعاتی آن است.

اما با این حال، شهرداری مهریز توانسته است با برگزاری جلساتي با مردم و توافق با برخی از آنها حدود 20 درصد از کار را انجام دهد و قسمتی از باغات مسیر کوچه باغ منتهی به کوه ریگ را تخریب کند؛ محدوده‏‏ای که  بنا به گفته اهالی آنجا مي‎‎توانست تخريب كمتري را به دنبال داشته باشد چرا كه راه‏‏های مواصلاتی دیگری نیز برای رسیدن به کوه ریگ وجود دارد.

"سيد مصطفي فاطمي" معاون گردشگری استان در ادامه گفت‌وگيش با خبرنگار ايسنا – منطقه يزد، با بیان این که راه کوچه‎‎باغ، یک راه درون محله‏‏ای برای دسترسی به کوه ریگ است که خود زیبايی طبیعی خاصی دارد، اظهار مي‏‏كند: کوه ریگ حجم گردشگری بالايی ندارد که بخواهیم جاده‏‏ای برای آن ایجاد کنیم و خدمات گردشگری را در آنجا افزایش دهیم.

وي مي‏‏گويد: شخصاً موافق ایجاد جاده‏‏های بزرگ و مدرن در مناطق گردشگری نیستم و تجربه نيز نشان داده است که این دست اقدامات، معمولاً ساختار و اکوسیستم منطقه را به هم می‏‏زند.

البته شهردار و ريیس شورای شهر مهریز با بیان این مسئله که کوچه‏‏باغ محله بغدادآباد مهریز فاقد بنای تاریخی و آثار باستانی است و در نتیجه اداره کل ميراث فرهنگي، صنایع دستی و گردشگري استان ارتباطی با موضوع پیدا نمی‏‏کند، به اتفاق به ایجاد بلوار در این منطقه اصرار دارند.

"محمدرضا زارعیان" شهردار مهریز در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا – منطقه يزد، با اعلام این که شهرداري مخالفتی از سوی اداره کل ميراث فرهنگي، صنایع دستی و گردشگري دریافت نکرده‏‏اند، عرض هشت متر کوچه‏‏باغ را مناسب برای مسافران و گردشگران نمي‏‏داند و اضافه مي‎‎كند:  در ایام عید به دلیل تعداد بالای گردشگر در اين منطقه،گاهاً با ترافیک‏‏های چهار ساعته مواجه هستیم.

"محسن مروي‌نام" ريیس شورای شهر مهریز نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا – منطقه يزد، تخریب‏‏های صورت گرفته را تكذيب مي‏‏كند و مي‎‎گويد: باغات اصلی مهریز در این منطقه واقع نشده و درختان اين کوچه‏‏باغ، درختانی غیرمثمر هستند كه خشک شده‎‎اند و به دلیل تصادفاتی که در این منطقه رخ داده، طرح تعریض کوچه‏‎‏باغ به 30 متر ارائه شده است.

وي ادامه مي‎‎دهد: تنها 11 باغ در این مسیر وجود دارد که با هماهنگی و بازدید نماینده جهادسازندگی، طرح تعریض بلوار ارائه شده و قرار است باغات مثمر و فعال به عنوان فضای سبز مجاور  بلوار حفظ شود و چنانچه مجبور به تخریب بخشی از آن باشیم، در جايی دیگر، فضای سبز ايجاد شود.

مروی‎‎نام اضافه مي‎‎كند: بلوار شهرک صلواتی و منطقه زینبیه، حدود دو کیلومتر است که 400 متر آن در محله باغات واقع شده و قرار است كه یک طرح گردشگری خوب برای آن تعریف شود.

تخریب بدون مجوز باغات

در شرایطی که بخشی از باغات کوچه باغ منتهی به کوه ریگ به هر دليلي تخریب شده است و شهردار مهریز نيز از انجام مطالعات و اخذ مجوز‌های لازم می‌گوید، معاون گردشگري ميراث فرهنگي استان و همچنین ريیس جهادکشاورزی شهرستان مهریز، مخالفت خود را با بخش دوم طرح بلوار شهید صدوقی که منجر به تخریب باغات و تعریض کوچه‏‏باغ مي‎‎شود را اعلام كرده‎‎اند.

"کامیار رسولی" ريیس جهادکشاورزی مهریز با بیان این که بر حسب وظیفه سازماني با تخریب باغات آن محدوده مخالف هستیم، به خبرنگار ايسنا – منطقه يزد، مي‎‎گويد: ما از طریق قانونی وارد شده و مخالفت کرده‏‏ایم ولی شهرداری از راه‏‏هایی که وجود داشته مانند کمیسیون تبصر یک ماده یک به اين موضوع ورود و مجوزهايی را دریافت کرده است و تنها بخشی از آن باقیمانده که در حال رسیدگی است تا حل بشود.

وي با بیان این که بنا به درخواست‏‏های مکرر مسئولان شهر و پیگیری‏‏های آنها، مجوزهای لازم از کانال‏های قانونی گرفته و در اين باره اقدام شده است، ادامه مي‎‎دهد: راه‏‏هایی را قانون گذاشته که در موارد خاص و براساس اهميت موضوع، بتوانند مجوز را براساس کمیسیون تبصره یک ماده یک که مجموعه‏‏ای متشکل از مسئولین استان شامل استاندار و مسئولین سازمان‏‏های مربوطه است، صادر كند.

البته در شرایطی که شهردار مدعی گرفتن مجوزهای لازم است و ريیس جهادکشاورزی مهریز هم اقدام شهرداری را مجوز‏‏دار و قانونی می‏‏داند، "زارعزاده" مسئول امور اراضی جهادکشاورزی شهرستان به ايسنا – منطقه يزد، مي‏‏گوید: پرونده شهرداری هنوز به کمیسیون نرفته است تا بتواند راه گریزی برای گرفتن مجوز داشته باشد.

وي ادامه مي‎‎دهد: پرونده شهرداری براي بررسي بيشتر جهت ارائه به کمیسیون تبصره یک به سازمان جهاد کشاورزی استان ارجاع داده شده و هنوز مجوزی برای آن صادر نشده است.

زارعزاده اظهار مي‏‏كند: در حالی حدود 20 درصد از طرح انجام شده، که برای شهرداری، مجوزی صادر نشده است.

تخریب کوچه‎‎باغ، شروعی برای تغییر کاربری

هرچند که در ظاهر تخریب باغات محله بغدادآباد مهریز خبر از توسعه طرح گردشگری دارد ولی در محدوده کوچه‏‏باغ که کاربری کشاورزی دارد و اجازه تغییر کاربری ندارد، زمین زراعی وجود دارد که به گفته یکی از اهالی مالک آن، آن را به شش قسمت تقسیم کرده و برای ساخت و ساز مسکن فروخته است و  این موضوع شاید از دیگر لایه‏‏های پنهان این طرح باشد، لایه‎ای چون آغازی برای تغییر کاربری.

البته "محمد رضا زارعيان" شهردار مهریز در این باره به خبرنگار ايسنا – منطقه يزد، اين اطمينان را مي‏‏دهد كه مجوز های ساخت مسکن  مشروط به تغییر کاربری است و تاكنون تغییر کاربری در باغات انجام نشده و مجوزی نیز در این رابطه صادر نشده است.

"محسن مروی‏‏نام" رييس شوراي شهر مهريز نیز با رد چنين موضوعي، اظهار مي‏‏كند: اگر زمانی این اتفاق بیفتد، آیا می‏‏شود جلوی آن را گرفت؟ آیا قانونی برای آن است؟ مانع فروش که نمی‏‏توانیم باشیم ولي مانع ساخت و ساز می‏‏شویم.

"كاميار رسولي" ريیس جهادکشاورزی مهریز نیز در پاسخ به این که علت تخریب باغات، غیرمثمر بودن و خشک شدن آن عنوان می شود، اعلام مي‏‏كند: درختان کوچه‏‏باغ اگر غیر مثمر و خشک شده است باید با درختان مثمر و جدید، اصلاح شده و جایگزین شود، نه آن که بخواهند عرصه را خراب کنند و تغییر کاربری ایجاد کنند.

توسعه گردشگری در مهریز

"سيد مصطفي فاطمي" معاون گردشگري اداره کل ميراث فرهنگي، صنایع دستی و گردشگري استان در رابطه با توسعه گردشگری در مهریز در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا – منطقه يزد، تصریح مي‏‏كند:  پیش از آن که برای کوه ریگ و شهرستان مهریز جاده و بلوار ساخته شود باید یک  بسته تبلیغاتی مناسب برای گردشگري مهریز تعریف شود.

وي تأکید مي‏‏كند: اگر اکوسیستم منطقه به واسطه این طرح  به هم زده شود، قطعاً مخالفت خواهیم کرد ولی از آنجايی که باغات به ثبت نرسیده‏‏اند، امکان ورود نخواهیم داشت و متولی اصلی که سازمان جهاد کشاورزی است، باید برخورد لازم را داشته باشد.

از دیگر مسائلی که در این طرح مطرح است؛ کاهش یافتن حجم ریگ منطقه کوه ریگ به دلیل برداشت‏‏هايی بوده که در گذشته از آن صورت گرفته و همچنین امرار معاش وابسته به باغات برخی از باغداران آنجا که می‏‏بایست در ایجاد بلوار و توسعه گردشگری این منطقه مورد توجه قرار گیرد.

اما با تمام اين اوصاف همچنان اين سوال مطرح است که طرحی که مصوبه آن از سال‏ها قبل(حدود  سال‎‎هاي 67 و 68) انجام شده، چرا در يك سال گذشته و بدون تکمیل مطالعات لازم و توجه به نظرات سازمان‎‎های درگیر با اين طرح، وارد مرحله اجرايی شده است.