به گزارش میبد خبر، حرفه آهنگری در بیشتر استان‌های ایران، از جمله در یزد، تاریخچه ای بسیار طولانی دارد و در گذشته به عنوان یکی از حرفه‌های مهم و شاخص در نواحی مهریز، ندوشن، عقدا و اردکان، خضر آباد و روستای سخوید بوده است.

این حرفه دیرینه استان گرچه در بین مردمان این دیار سال‌ها دوام یافته و هنوز هم کم و بیش به حیات خویش ادامه می‌دهد اما رفته رفته با تحولات جدید و مدرن، از رونق آن کاسته شده است.

در گذشته که کارگاه‌‌های آهنگری فعال بودند، عمدتاً وسایل مورد نیاز کشاورزان، نانوایان، قالی‌بافان، زیلوبافان، باغداران، نعلبندان و انواع وسایل مورد نیاز منازل را تهیه می‌کردند که این وسایل عبارت از قندچین یا قندشکن، چاقو، کلنگ، قیچی، انبر، شمشیر، پره‌ های آهنی(دیسک)، چرخ خرمنکوب، نعل و میخ برای نعل بندی ستوران، چفت، حلقه و میخ در، کلید، قفل و غيره بود.

باتوجه به اسناد و مدارک موجود سابقه فلز کاری درمنطقه ندوشن حداقل به هزاره اول پیش از میلاد می رسد که نمونه شاخص آن سایت کوره ای ذووه است که به شماره 12671 در فهرست آثارملی کشور به ثبت رسیده و در خصوص ساخت قندچین حداقل به اوایل دوره قاجار می توان اشاره کرد.

قند‌چنین سازی یکی از مشاغل مربوط به آهنگری سنتی است که در منطقه ندوشن و همچنین نیر و سخوید شهرستان تفت استان یزد دایر است.

میله های آهنی ماده اولیه مورد مصرف در این حرفه است. قبل از هر چیز استاد آهنگر میله های بلند آهنی رو با تیزبُری که خودش ساخته به قطعات کوتاه تری بُرش میزند. قطعاتِ بُرش خورده در کوره قرار گرفته تا داغ و گداخته بشوند. این کوره ی هیزمیِ دست ساز مهمترین وسیله کارگاه است.

وقتی آهن سرخ و گداخته شد با ضربات پی در پی پتک آنرا شکل می دهند. آنها این کار رو با مهارت و تبحر شگفت انگیزی انجام می دهند که حاصلِ سالیانِ سال، تجربه و پشتکار است.

با ضربات چکش دو قطعه قیچی بطور جداگانه شکل گرفته که روی هر قطعه اَن اشکال، سوراخها، و زائده های لازم ایجاد می شود. وقتی دو قطعه آماده شد نوبت به سر هم کردن و اتصالِ دو قطعه به هم دیگر می رسد. بعد از ان با استفاده از یک قطعه فلزِ کوچک، دو قطعه رو به هم چفت می کنند تا از هم جدا نشوند. این قیچی ها در دو نوع ساده و چکش دار تولید می شوند.

سندان دماغه، سندان، گیره، مفتول فلزی، چکش، کوره ذوب فلز و اره از وسایل و ابزار این هنر صنعت قدیمی می باشد.

گچ کارد (ابزاربنائی)، قندشکن، قندچین، پسته شکن و دوکارد از محصولاتی می باشد که در این کارگاه های آهنگری تولید شده و به عنوان صنایع دستی و سوغات محلی به حساب می آید. تولید قندچین و سایر مصنوعات مشابه علاوه بر درآمدزا بودن برای تولیدکنندگان، به عنوان صنایع دستی و یکی از سوغات های محلی منطقه نیز به شمار می آید.

باتوجه به علاقه مردم یزد به استفاده از قند کله (قندخورد نشده) که از محصولات سنتی و بدون افزودنی می باشد قندچین بهترین وسیله برای خورد کردن قند به حساب می آید چرا که می توانند مقدار موردنیاز روزانه از قند سالم را خورد و استفاده کنند و از خشک شدن و کاهش کیفیت قند سالم جلوگیری کنند.

استاد «حسین علی جعفری» از ابزارسازان معروف و با سابقه منطقه ندوشن است که با وجود بیش از 70 سال سن و 20 سال سابقه کار، هنوز به ساختن قندچین مشغول است.

با توجه به اینکه افراد خاصی در شهر ندوشن به این حرفه اشتغال دارند و به دلیل عدم حمایت و استقبال از محصولات این صنعتکاران این حرفه در معرض خطر فراموشی قرار داشت که با ثبت مهارت ساخت سنتی قندچین در ندوشن با ‌شماره ۱۰۱ در فهرست ملی نیازمند پاسداری فوری کشور گام مهمی در حمایت و احیای این هنر صنعت قدیمی استان برداشته شد.

انتهای پیام/اد