نقش صداوسیما در پاسداشت «دارالعباده»
این هفته صداوسیمای استان یزد، مدیرکل جدید خود را شناخت و رئیس رسانه ملی در حکمی احمد پهلوانیان را به این سمت منصوب کرد. در این باره گفتنی‌ها فراوان است؛ از جمله:
1. در سال‌هایی نه چندان دور، ابزارهای ارتباطی در جامعه بسیار محدود و منحصر به چند شبکه معدود تلویزیونی و رادیویی و البته تعداد بسیار اندکی رسانه مکتوب بود. در آن سال‌ها نه از اینترنت و گیرنده ماهواره خبری بود، نه از موبایل و سایت‌های متعدد و شبکه‌های گسترده اجتماعی در فضای مجازی.
در آن ایام هم دشمنان برای تاثیرگذاری بر افکار و بینش جامعه بخصوص جوانان، از هیچ توطئه‌ای فروگذارنمی‌کردند؛ اما به دلیل محدودیت ابزارها از سویی و فضای معنوی حاصل از پیروزی انقلاب و سپس دفاع مقدس و خون‌های مطهر شهدا، تلاش‌های دشمنان برای تاثیرگذاری بر افکار جامعه اسلامی در مقایسه با سرمایه‌گذاری کلان آن‌ها، چندان ره به جایی نمی‌برد.
این در حالی است که امروزه رسانه‌های گروهی و ابزارهای ارتباطی با رشدی حیرت‌انگیز گسترش یافته و دشمنان قسم‌خورده، «مغزها»ی جوانان و مؤثرین در حفظ و پیشبرد انقلاب را با پیچیده‌ترین شیوه‌های جنگ روانی و ابزارهای ماکیاولیستی نشانه رفته‌اند.
برای مقابله با هجمه‌های فرهنگی و جنگ نرم دشمنان، اگرچه همه نهادها و آحاد جامعه اسلامی به سهم خود مسئولیت دارند اما نقش و دایره تاثیر رسانه ملی در سطح کشور و استان‌ها بسیار متمایز است.
2. تا چند دهه پیش، استان یزد در مقایسه با بسیاری از استان‌های دیگر، اصالت‌های خود را در مجموع به خوبی پاس داشته بود. این مهم به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و دورماندن از هجمه‌ها در قرون گذشته و نیز یکدست بودن بافت جمعیتی و مصون‌ماندن یزد از اختلاط فرهنگی بوده است.
این در حالی است که در سال‌های اخیر به دلیل رشد صنعتی، به یکباره انبوهی از نیروهای غیربومی به استان سرازیر شده و تاثیرات ناخوشایندی بر فرهنگ و امنیت دارالعباده گذاشته‌اند؛ تاثیراتی که ابعاد آن هر روز گسترده‌تر می‌شود و در صورت فقدان چاره‌اندیشی عملی، در آینده‌ای نه‌چندان دور جبران آن شبه محال خواهدبود.
در این میان، ابزارهای ارتباطی و شبکه‌های اجتماعی هم مزید بر علت شده و در کنار برخی دستاوردهای مفید، بعضا پیامدهای ناخوشایندی را بر فرهنگ و باورهای بومی و تعاملات اجتماعی این خطه تحمیل کرده‌اند.
دراین زمینه حتی تاثیر منفی برخی برنامه‌های رسانه ملی را هم نمی‌توان انکار کرد. برای نمونه، قبح‌زدایی ناخواسته از شکسته‌شدن حریم‌ها بین محرم و نامحرم در برخی تولیدات رسانه ملی و برنامه‌های زنده تلویزیون، اگرچه شاید درابرشهری چون تهران چندان تلاطمی ایجاد نکند، اما بی‌گمان برای محیط‌هایی همچون دارالعباده یزد که مردمان و جوانانش همیشه در رعایت حریم‌های شرعی زبانزد بوده‌اند، میتواند در درازمدت آثار ویرانگری داشته باشد؛ همچنان‌که پیامدهای کوتاه‌مدت آن نیز قابل انکار نیست.
در این باره صداوسیمای استان میتواند در سایه مهارت‌های روان‌شناختی و القاء پیام، با تولیداتی در قالب‌های گوناگون سریال و گزارش و ....، به پاسداشت فرهنگ و اصالت‌های ناب دارالعباده در ابعاد گوناگون، و تقویت روحیه خودباوری در میان مردم و به‌ویژه جوانان استان بپردازد.
3. یزد در کنار «دارالعباده» بودن، به «دارالعلم» نیز شهرت دارد و در طی قرون و سال‌های اخیر شخصیت‌های برجسته و فرهیخته‌ای را در دامان خود پرورش داده است. درخشندگی یزدیان در مقوله علم و دانش چنان نمایان و افتخارآمیز است که مقام معظم رهبری در سال 86 با اشاره به این واقعیت فرمودند:
«... نام آوردن از علمای یزد در رشته‌های مختلف علوم، بخصوص علوم دینی، ساعت ها وقت می‌برد که انسان فقط اسم این ها را بیاورد و یاد مختصری از آن ها بکند. این فقط مربوط به گذشته نیست. زمان خود ما، در دوران تحصیلات دینی خود ما، در دوران فعالیت های اجتماعی خود ما، در همین استان، علمای برجسته، شخصیت های برجسته، چهره‌های درخشان بودند. امروز هم وقتی نگاه می کنیم، می بینیم استان یزد در طول چهارده سال پی درپی بیش ترین نسبت قبولی در دانشگاه ها را نسبت به شرکت‌کنندگان در کنکور سراسری کشور ارائه دادند. این چیز کمی نیست، این نشان‌دهنده این است که استعداد علمی، استعداد دانشمند شدن، استعداد نخبه شدن، استعداد تبدیل شدن به بازوان توانا و مغزهای متفکری که می تواند این ملت را تکان بدهد و به سوی آینده‌ای که انقلاب اسلامی برای او ترسیم کرده است به پیش ببرد، در این استان فراوان است. جوان یزدی، مرد و زن یزدی، روحانی یزدی، روشنفکر یزدی، استاد یزدی باید قدر این استعداد را بداند. و همه بدانند که شکر این نعمت، در شناختن آن، در به کار گرفتن آن، در راه‌اندازی آن است... .»
صدا و سیما میتواند به سهم خود در استمرار بالندگی مردمان دارالعباده در زمینه علم و دانش، نقشی به‌سزا ایفا کند.
معرفی چهره‌های برجسته علمی در سطح استان و تهیه برنامه‌های گوناگون برای آموزش شیوه‌های آنان در فراگیری دانش و مهارت‌های برجسته علمی و حرفه‌ای گام مهمی برای گسترش دامنه مفاخر استان محسوب می‌شود. تهیه گزارش و تولید برنامه‌هایی در قالب سریال و نظایر آن برای بازگو کردن شخصیت‌های موفق استان و شرح رموز موفقیت آنان، تاثیر معتنابهی در خودباوری و ارتقای انگیزه نوجوانان و جوانان دارالعباده خواهد داشت.
برای نمونه چه بسا هنوز بسیاری از نوجوانان و جوانان به طور دقیق اطلاع نداشته باشند که رهبری، آيت‌الله مصباح یزدی را «عقبه تئوریک نظام» لقب داده‌اند و این شخصیت برجسته یزدی جایگاه ویژه‌ای نزد عارفان بصیری همچون آیت‌الله بهجت و آیت‌الله بهاءالدینی داشته استد. همچنین بسیاری از مردم دارالعباده بخصوص نسل جوان اطلاع چندانی از زادگاه برخی سرداران و شخصیت‌های مورداعتماد رهبری ندارند و برای نمونه نمی‌دانند که رئیس ستادکل نیروهای مسلّح، فرمانده کل سپاه پاسداران و ... یزدی‌تبار هستند. در این زمینه صداوسیمای استان میتواند با ساخت برنامه‌هایی، این مفاخر برجسته را به همگان در داخل استان معرفی کند و روحیه خودباوری و اعتماد به نفس جوانان بومی را تقویت نماید.
4. یکی از مهم‌ترین معضلات استان، مشکل کم‌آبی است. این مشکل هرچند از دیرباز به دلیل شرایط اقلیمی یزد، وجود داشته؛ اما در سال‌های اخیر به واسطه کاهش شدید نزولات آسمانی از یک سو و افزایش بی‌ضابطه صنایع آب‌بر، به‌شدت حادّ شده است.
در این باره صداوسیمای استان یزد میتواند با تولیداتی هنرمندانه به فرهنگ‌سازی در زمینه صرفه‌جویی در مصرف آب و حفظ منابع آبی بپردازد. یادآوری مکرّر اراده بی‌نظیر و پیشینه افتخارآمیز نیاکان ما در استفاده بهینه از منابع آبی که حفر صدها کیلومتر قنات، جلوه‌هایی از آن است، اقدامی تشویق‌کننده در این مقوله به شمار می‌آید.
فراموش نکرده‌ایم که مقام معظم رهبری در آخرین سفر خود به یزد فرموده بودند:
«یک یزدی چشمه آبی اگر در گوشه‌ای پیدا می‌کند که ساعتی به قدر یک سطل کوچک از آن آب می‌آید، همین آب را قدردانی می‌کند، هدایت می‌کند؛ با او یک کشتزار را، یک مزرعه را، یک باغ را به وجود می‌آورد و از برکات آن، خود و دیگران را برخوردار می‌کند. این‌ها خیلی قیمت دارد؛ سختکوشی. پنجاه سال قبل من در عراق باغستان‌هایی را دیدم بین کربلا و نجف؛ همه مردم عراق – آن‌هایی که ما دیدیم – می دانستند این‌ها کار یزدی‌هاست. گفتند یزدی‌ها از ایران آمده‌اند این باغستان‌های بین کربلا و نجف را در آن منطقه‌ای که کار و تلاش خیلی معنی ندارد، انجام دادند. هرجا در سرتاسر کشور رفتند، این سختکوشی خودش را نشان داده است؛ سختکوشی همراه با قناعت.»
دستمایه قراردادن همین فرمایش افتخارآمیز رهبری، توسط صداوسیمای استان در سایه تعامل با دیگر دستگاه‌های استان، میتواند سرآغاز گام‌های بلند برای تقویت فرهنگ صرفه‌جویی در همه زمینه‌ها بخصوص مصرف «آب» باشد.
5. تا چند دهه پیش، وضع امنیت اجتماعی در استان مثال‌زدنی بود و مردم و مسئولان یزد به آمار پایین جرایم رخ‌داده و تعداد اندک پرونده‌ها در دادگاه‌ها مباهات می‌کردند. چه این‌که مردم دارالعباده در سایه اصالت قوی و ریشه‌های محکم دینی، چنان به چارچوب‌های اخلاقی و اجتماعی پای‌بند بودند که به‌ندرت گذرشان به محکمه کشیده می‌شد. اگر هم زمانی گذرشان به محاکم قضائی کشیده می‌شود، موارد اختلافی اغلب در راستای سوءبرداشت‌های متعارف و مانند آن بود و جرائم جنایی و نظایر آن، درصد بسیار کمی از پرونده‌ها را به خود اختصاص می‌داد.
متاسفانه در سال‌های اخیر به سبب هجوم بی‌رویه غیربومیان و به‌تبع فرهنگ‌های گوناگون همراه آنان به استان، آمار ناامنی و برخی جرائم در سطح استان شدت یافته است و بخشی از مردم بومی نیز براساس همان روحیه دین‌باورانه و قیاس به نفس، ناخواسته قربانی این جرائم می‌شوند.
صداوسیمای مرکزاستان میتواند با تولید برنامه‌های مناسب و دعوت از کارشناسان، سطح آگاهی مردم استان برای مقابله و پیشگیری از جرائم و تبهکاری‌ها را افزایش دهد تا تبهکاران غیربومی نتوانند با سوءاستفاده از صفا و روحیه غریب‌نوازی مردم دارالعباده، آنان را در دام فریب‌کاری‌های خود بیندازند و یا توطئه‌های ناگوارتری را برایشان تدارک بینند.
6. طبق اعلام مسئولان ذی‌ربط، در شش ماهه نخست سال 1393 به ازای هر هشت ازدواج یک طلاق در استان یزد به ثبت رسیده و آمار طلاق، سه درصد رشد داشته است!
هرچند بر اساس آمار اعلام شده، در حدود 50 درصد طلاق‌های ثبت شده در سطح استان، دست‌کم یکی از زوجین «غیربومی» است، و هنوز نهاد خانواده در بین زوج‌های یزدی از قداست فوق‌العاده‌ای برخوردار است؛ اما توجه به پیشینه و صبغه افتخارآمیز مردمان دارالعباده در زمینه تعهد و دینداری و لوازم طبیعی آن از جمله نجابت، ایثارگری، عشق به خانواده و امثال آن نشان می‌دهد که آمار طلاق هرمقدار هم کم باشد، در مقایسه با برند «دارالعباده» ناگوار است. از این روست که همگان باید زشتی این رخداد را نه در مقایسه با آمار مناطق دیگر، بلکه در چارچوب ویژگی‌ها و مختصات فرهنگی استان مفتخر به عنوان «دارالعباده» مورد ارزیابی قرار دهند.
صداوسیمای مرکز استان میتواند با توجه به واقعیت فوق‌الذکر، در سایه تعامل غیرشعاری با دیگر دستگاه‌ها و آموزش‌های صحیح و کاربردی در راستای تقویت نهاد «خانواده یزدی» گام‌هایی مؤثر و کارآمد بردارد. تبیین سبک زندگی دینی و بومی و تاکید بر پیشینه درخشان یزد در این مقوله، مانع از شکسته شدن قبح طلاق می‌شود.
پیشینه اجرایی و علمی مدیرکل جدید، آينده درخشانی را برای صداوسیمای مرکز یزد نوید می‌دهد. امید آن‌که جناب پهلوانیان بتواند در این عرصه نیز دستاوردهایی ارزشمند متناسب با فضائل «دارالعباده» برای مردم این سامان به ارمغان آورد.
نویسنده : مرتضی رضائیان
