مقام معظم رهبري: ما كه نيامديم اينجا بنشينيم "رأی ممتنع" بدهيم
۲۱۱ “رأی ممتنع” نمایندگان مجلس چه توجیه شرعی و عقلی دارد؟ +آراء ممتنع وزرای پیشنهادی
در جریان رای اعتماد اخیر به وزرای پیشنهادی دولت یازدهم، ۲۱۱ "رای ممتنع" به صندوق انداخته شد! سؤال اینجاست آیا این نمایندگان واقعاً برای شناخت وزرای پیشنهادی تمام تلاش خود را به کار بردند؟ و آیا شناختن این وزرا آنقدر سخت بود که نتوانستند به نتیجه رای موافق یا مخالف برسند و در نهایت مجبور به دادن "رای ممتنع" شدند؟ آیا این توقع که نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی حداقل تلاش خود برای شناخت وزرای پیشنهادی را به کار میبستند تا مجبور به دادن ۲۱۱ رای ممتنع نشوند، توقع بیش از حدی است؟! جهان نوشت: طبق اصل ۶۴ قانون اساسی عده نمایندگان مجلس شورای اسلامی هر ۱۰ سال با در نظر گرفتن عوامل انسانی، سیاسی، جغرافیایی و نظایر آنها حداکثر ۲۰ نفر میتواند اضافه شود، بنابراین در حال حاضر ۲۹۰ نماینده مجلس شورای اسلامی (بدون احتساب مرحوم یحییزاده نماینده تفت) در حال قانونگذاری برای ۷۵ میلیون ایرانی هستند. با استناد به اصل ۷۱ قانون اساسی که تصریح میکند مجلس شورای اسلامی در عموم مسائل در حدود مقرر در قانون اساسی میتواند وضع قانون کند میتوان دریافت کرد که قوه مقننه وظیفه مهم و خطیری بر عهده دارند و به طبع وکلای ملت نیز باید به این مهم واقف باشند تا بتواند در هر شرایط حساس تصمیم بگیرند. رای اعتماد به ۱۵ وزیر پیشنهادی کابینه یازدهم در حالی شامگاه پنجشنبه ۲۴ مرداد ماه در مجلس شورای اسلامی به پایان رسید که در مجموع آرای نمایندگان به این وزرا ۲۱۱ "رای ممتنع" به چشم میخورد که این وضعیت قابل تامل است! رای ممتنع چیست؟ اما رای ممتنع چیست که نمایندگان ملت مجازند تا این تعداد آرا خود را به رای ممتنع تبدیل کنند؟ در فرهنگ معین، واژه ممتنع ناممکن و فرمان نبردن تعریف شده است؛ در واقع رای ممتنع یک نوعی از رای میان رای موافق و رای مخالف است و تداعیگر این مساله است که رایدهنده موافق یا مخالف موضوع رای نیست. به این معنی که رایدهنده با هدف رایگیری به عنوان روش و ابزار مشروع جهت رقابت مسالمتآمیز قدرت توافق دارد، اما لایحه، طرح و یا نامزدان حاضر در آن رایگیری مورد نظرشان نیست. مقام معظم رهبری: ما که نیامدیم اینجا بنشینیم "رأی ممتنع" بدهیم اما اهمیت رای موافق یا مخالف نمایندگان تا به حدی است که مقام معظم رهبری در دیداری که با نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۸ خرداد ماه امسال داشتند، متذکر شدند: «کار کردن بر روی لوایح و طرحها، یک وظیفهای است به عنوان ادای حق مردم – این که حالا یک امر قطعی و روشنی است – یعنی وقتی لایحهای به مجلس میآید یا طرحی را شما در مجلس تهیه میکنید و میخواهید این را در یک بخشی از بخشهای کشور که میتواند جدول فعالیت کلان کشور را پر کند، به کار بیندازید، دقت شما، مراقبت شما، اهتمام شما، تحقیق شما، مطالعه شما، که به پخته شدن این طرح یا لایحه کمک میکند، یک حقی است برای مردم بر دوش شما. لایحهای به مجلس میآید – بنده خودم هم در مجلس بودم و این موارد را از نزدیک تجربه کردم – وقتی که لایحه به کمیسیون داده میشود و در معرض دید این نماینده قرار میگیرد، گاهی با این لایحه مثل یک کار مربوط به شخص خود رفتار میکند؛ دقت میکند، مطالعه میکند، تحقیق میکند، با کارشناس مینشیند مباحثه میکند، مطلب را در ذهن خود به صورت محقَّق ترسیم میکند؛ گاهی هم نه، لایحه میآید یا مثلاً طرحی در مجلس میخواهد تصویب شود، این نماینده خیلی محتوای لایحه و طرح را نمیداند، خیلی احساس مسئولیت نمیکند، رسیدگی نمیکند؛ نه در کمیسیون، نه در صحن مجلس. این رأی «آری» یا «نه» او به یک چنین لایحه یا طرحی، خالی از شبهه نیست. رأی ممتنع او هم خالی از شبهه نیست. ما که نیامدیم اینجا بنشینیم "رأی ممتنع" بدهیم؛ ما آمدهایم بگوئیم این بشود، این نشود. رأی ممتنع مال آنجائی است که انسان زحمت خودش را کشید، کار خودش را کرد، بالاخره ذهنش به جائی نرسید؛ خب، اینجا البته انسان رأی ممتنع میدهد؛ مثل فقیه و مجتهدی که زحمت خودش را میکشد، به منابع مراجعه میکند، ادلهی اجتهادی و ادلهی فقاهتی را میبیند، بعد ذهنش به جایی نمیرسد؛ میگوید خب، اینجا احتیاط کنید؛ میگوید من رأی ندارم، فتوا ندارم. رأی ممتنع مال اینجا است؛ اما اینکه ما مطالعه نکنیم، کار نکنیم، بعد برای اینکه خودمان را اسیر «آری» یا «نه» بیدلیل و غیر مستند نکرده باشیم، میگوییم خیلی خوب، ما "رأی ممتنع" میدهیم! این نمیشود. پس یکی از کارهای بسیار مهم و لازم و اصلی در مجلس، همین کار بر روی لوایح است؛ چه لوایحی که دولت میفرستد، چه طرحهائی که خود شما در مجلس آنها را تنظیم میکنید. واقعاً باید کار شود. هر کس اگر اهل اجتهاد در این فن است، به صورت اجتهادی؛ و اگر چنانچه خودش صاحب رأی نیست، با مشاوره گرفتن از این و آن، به یک نتیجهی قطعی برسد؛ این یکی از کارهای بسیار اساسی است». به طور قطع، مذموم بودن "رای ممتنع" در خصوص جمیع آرا نمایندگان صدق دارد و نمایندگان در تمام رایگیریهای مجلس باید به این موضوع توجه کنند. ۲۱۱ رای ممتنع نمایندگان به وزرای پیشنهادی دولت یازدهم! اما این در حالی است که در جریان رای اعتماد اخیر به وزرای پیشنهادی دولت یازدهم، ۲۱۱ رای ممتنع به صندوق انداخته شد! سوال اینجاست آیا این نمایندگان واقعا برای شناخت وزرایی که میخواستند به آنها رای بدهند تمام تلاش خود را به کار بردند؟ و اگر تلاش و تحقیقی برای شناخت وزرای پیشنهادی داشتند، آیا شناختن این وزرا آنقدر سخت بود که نتوانستند به نتیجه برسند که رای موافق یا مخالف بدهند و در نهایت مجبور به دادن "رای ممتنع" شدند؟ آیا این توقع که نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی حداقل تلاش خود برای شناخت وزرای پیشنهادی را به کار میبستند تا مجبور به دادن ۲۱۱ رای ممتنع نشوند، توقع بیش از حدی است؟! آیا بهتر نیست نمایندگان که از آنها به عنوان عصاره ملت ایران یاد میشود در لحظات حساس نسبت به انجام صحیح تکلیف خود حساسیت و دغدغه لازم و کافی را داشته باشند. در پایان به تعداد آرا ممتنع به وزرای پیشنهادی اشاره میشود: ۱. محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ۲۰ رأی ممتنع ۲. حجتالاسلام سید محمود علوی، وزیر اطلاعات ۱۸ رأی ممتنع ۳. علی طیبنیا، وزیر اقتصاد و امور دارایی ۳ رأی ممتنع ۴. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ۱۳ رأی ممتنع ۵. علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۲۱ رأی ممتنع ۶. محمود حجتی، وزیر جهادکشاورزی ۲۶ رأی ممتنع ۷. حجتالاسلام مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری ۱۹ رأی ممتنع ۸. حسین دهقان، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ۵ رأی ممتنع ۹. سیدحسن قاضیزادههاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ۶ رأی ممتنع ۱۰. عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی ۱۸ رأی ممتنع ۱۱. محمدرضا نعمتزاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت ۲۴ رأی ممتنع ۱۲. عبدالرضا رحمانیفضلی، وزیر کشور ۹ رأی ممتنع ۱۳. بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت ۱۳ رأی ممتنع ۱۴. علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ۱۲ رأی ممتنع ۱۵. حمید چیتچیان وزیر نیرو ۵ رای ممتنع.
در جریان رای اعتماد اخیر به وزرای پیشنهادی دولت یازدهم، ۲۱۱ "رای ممتنع" به صندوق انداخته شد! سؤال اینجاست آیا این نمایندگان واقعاً برای شناخت وزرای پیشنهادی تمام تلاش خود را به کار بردند؟ و آیا شناختن این وزرا آنقدر سخت بود که نتوانستند به نتیجه رای موافق یا مخالف برسند و در نهایت مجبور به دادن "رای ممتنع" شدند؟ آیا این توقع که نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی حداقل تلاش خود برای شناخت وزرای پیشنهادی را به کار میبستند تا مجبور به دادن ۲۱۱ رای ممتنع نشوند، توقع بیش از حدی است؟! جهان نوشت: طبق اصل ۶۴ قانون اساسی عده نمایندگان مجلس شورای اسلامی هر ۱۰ سال با در نظر گرفتن عوامل انسانی، سیاسی، جغرافیایی و نظایر آنها حداکثر ۲۰ نفر میتواند اضافه شود، بنابراین در حال حاضر ۲۹۰ نماینده مجلس شورای اسلامی (بدون احتساب مرحوم یحییزاده نماینده تفت) در حال قانونگذاری برای ۷۵ میلیون ایرانی هستند. با استناد به اصل ۷۱ قانون اساسی که تصریح میکند مجلس شورای اسلامی در عموم مسائل در حدود مقرر در قانون اساسی میتواند وضع قانون کند میتوان دریافت کرد که قوه مقننه وظیفه مهم و خطیری بر عهده دارند و به طبع وکلای ملت نیز باید به این مهم واقف باشند تا بتواند در هر شرایط حساس تصمیم بگیرند. رای اعتماد به ۱۵ وزیر پیشنهادی کابینه یازدهم در حالی شامگاه پنجشنبه ۲۴ مرداد ماه در مجلس شورای اسلامی به پایان رسید که در مجموع آرای نمایندگان به این وزرا ۲۱۱ "رای ممتنع" به چشم میخورد که این وضعیت قابل تامل است! رای ممتنع چیست؟ اما رای ممتنع چیست که نمایندگان ملت مجازند تا این تعداد آرا خود را به رای ممتنع تبدیل کنند؟ در فرهنگ معین، واژه ممتنع ناممکن و فرمان نبردن تعریف شده است؛ در واقع رای ممتنع یک نوعی از رای میان رای موافق و رای مخالف است و تداعیگر این مساله است که رایدهنده موافق یا مخالف موضوع رای نیست. به این معنی که رایدهنده با هدف رایگیری به عنوان روش و ابزار مشروع جهت رقابت مسالمتآمیز قدرت توافق دارد، اما لایحه، طرح و یا نامزدان حاضر در آن رایگیری مورد نظرشان نیست.
مقام معظم رهبری: ما که نیامدیم اینجا بنشینیم "رأی ممتنع" بدهیم
اما اهمیت رای موافق یا مخالف نمایندگان تا به حدی است که مقام معظم رهبری در دیداری که با نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۸ خرداد ماه امسال داشتند، متذکر شدند: «کار کردن بر روی لوایح و طرحها، یک وظیفهای است به عنوان ادای حق مردم – این که حالا یک امر قطعی و روشنی است – یعنی وقتی لایحهای به مجلس میآید یا طرحی را شما در مجلس تهیه میکنید و میخواهید این را در یک بخشی از بخشهای کشور که میتواند جدول فعالیت کلان کشور را پر کند، به کار بیندازید، دقت شما، مراقبت شما، اهتمام شما، تحقیق شما، مطالعه شما، که به پخته شدن این طرح یا لایحه کمک میکند، یک حقی است برای مردم بر دوش شما. لایحهای به مجلس میآید – بنده خودم هم در مجلس بودم و این موارد را از نزدیک تجربه کردم – وقتی که لایحه به کمیسیون داده میشود و در معرض دید این نماینده قرار میگیرد، گاهی با این لایحه مثل یک کار مربوط به شخص خود رفتار میکند؛ دقت میکند، مطالعه میکند، تحقیق میکند، با کارشناس مینشیند مباحثه میکند، مطلب را در ذهن خود به صورت محقَّق ترسیم میکند؛ گاهی هم نه، لایحه میآید یا مثلاً طرحی در مجلس میخواهد تصویب شود، این نماینده خیلی محتوای لایحه و طرح را نمیداند، خیلی احساس مسئولیت نمیکند، رسیدگی نمیکند؛ نه در کمیسیون، نه در صحن مجلس. این رأی «آری» یا «نه» او به یک چنین لایحه یا طرحی، خالی از شبهه نیست. رأی ممتنع او هم خالی از شبهه نیست. ما که نیامدیم اینجا بنشینیم "رأی ممتنع" بدهیم؛ ما آمدهایم بگوئیم این بشود، این نشود. رأی ممتنع مال آنجائی است که انسان زحمت خودش را کشید، کار خودش را کرد، بالاخره ذهنش به جائی نرسید؛ خب، اینجا البته انسان رأی ممتنع میدهد؛ مثل فقیه و مجتهدی که زحمت خودش را میکشد، به منابع مراجعه میکند، ادلهی اجتهادی و ادلهی فقاهتی را میبیند، بعد ذهنش به جایی نمیرسد؛ میگوید خب، اینجا احتیاط کنید؛ میگوید من رأی ندارم، فتوا ندارم. رأی ممتنع مال اینجا است؛ اما اینکه ما مطالعه نکنیم، کار نکنیم، بعد برای اینکه خودمان را اسیر «آری» یا «نه» بیدلیل و غیر مستند نکرده باشیم، میگوییم خیلی خوب، ما "رأی ممتنع" میدهیم! این نمیشود. پس یکی از کارهای بسیار مهم و لازم و اصلی در مجلس، همین کار بر روی لوایح است؛ چه لوایحی که دولت میفرستد، چه طرحهائی که خود شما در مجلس آنها را تنظیم میکنید. واقعاً باید کار شود. هر کس اگر اهل اجتهاد در این فن است، به صورت اجتهادی؛ و اگر چنانچه خودش صاحب رأی نیست، با مشاوره گرفتن از این و آن، به یک نتیجهی قطعی برسد؛ این یکی از کارهای بسیار اساسی است». به طور قطع، مذموم بودن "رای ممتنع" در خصوص جمیع آرا نمایندگان صدق دارد و نمایندگان در تمام رایگیریهای مجلس باید به این موضوع توجه کنند. ۲۱۱ رای ممتنع نمایندگان به وزرای پیشنهادی دولت یازدهم! اما این در حالی است که در جریان رای اعتماد اخیر به وزرای پیشنهادی دولت یازدهم، ۲۱۱ رای ممتنع به صندوق انداخته شد! سوال اینجاست آیا این نمایندگان واقعا برای شناخت وزرایی که میخواستند به آنها رای بدهند تمام تلاش خود را به کار بردند؟ و اگر تلاش و تحقیقی برای شناخت وزرای پیشنهادی داشتند، آیا شناختن این وزرا آنقدر سخت بود که نتوانستند به نتیجه برسند که رای موافق یا مخالف بدهند و در نهایت مجبور به دادن "رای ممتنع" شدند؟ آیا این توقع که نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی حداقل تلاش خود برای شناخت وزرای پیشنهادی را به کار میبستند تا مجبور به دادن ۲۱۱ رای ممتنع نشوند، توقع بیش از حدی است؟! آیا بهتر نیست نمایندگان که از آنها به عنوان عصاره ملت ایران یاد میشود در لحظات حساس نسبت به انجام صحیح تکلیف خود حساسیت و دغدغه لازم و کافی را داشته باشند. در پایان به تعداد آرا ممتنع به وزرای پیشنهادی اشاره میشود: ۱. محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ۲۰ رأی ممتنع ۲. حجتالاسلام سید محمود علوی، وزیر اطلاعات ۱۸ رأی ممتنع ۳. علی طیبنیا، وزیر اقتصاد و امور دارایی ۳ رأی ممتنع ۴. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ۱۳ رأی ممتنع ۵. علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۲۱ رأی ممتنع ۶. محمود حجتی، وزیر جهادکشاورزی ۲۶ رأی ممتنع ۷. حجتالاسلام مصطفی پورمحمدی، وزیر دادگستری ۱۹ رأی ممتنع ۸. حسین دهقان، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ۵ رأی ممتنع ۹. سیدحسن قاضیزادههاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ۶ رأی ممتنع ۱۰. عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی ۱۸ رأی ممتنع ۱۱. محمدرضا نعمتزاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت ۲۴ رأی ممتنع ۱۲. عبدالرضا رحمانیفضلی، وزیر کشور ۹ رأی ممتنع ۱۳. بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت ۱۳ رأی ممتنع ۱۴. علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ۱۲ رأی ممتنع ۱۵. حمید چیتچیان وزیر نیرو ۵ رای ممتنع.