گزارشی از اوضاع نابسامان چاپارخانه میبد؛
چاپارخانه تاريخي ميبد نيازمند مرمت
چاپارخانه تاريخي ميبد در كنار راه باستاني ري ـ كرمان و در سمت غرب يك كاروانسراي قديمي در اين شهر واقع است. قدمت اين بنا به دوره قاجاريه ميرسد كه در نوزدهم مرداد ۱۳۷۹ به شماره ثبتي 2767 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است.
چاپارخانه ميبد پس از دايرشدن اداره پست امروزي كاربري خود را از دست داد و به ساختمان ويرانهاي تبديل شده بود كه در سالهاي اخير به همت انجمن يادگارهاي فرهنگي ميبد و با همكاري ميراث فرهنگي در يك روند 10 ساله مرمت و طرح تبديل به موزه پست براي آن در نظر گرفته و اجرا شد. پيشينه چاپارخانه در ايران به دوره هخامنشيان ميرسد. از اين مراكز به عنوان ايستگاههاي مبادلات نامهاي استفاده ميشده است. وظيفه چاپارخانهها نگهداري و تيمار تعدادي اسب تيزرو و پيك تازه نفس جهت ارسال و مبادله سريع نامهها و امانتهاي مهم بوده است. از اين رو چاپارخانهها به صورت قلعه ساخته شده كه دفاع و حفاظت از آن ميسر باشد و اين اهميت از برجها و ديوارهاي بلند و روزنههاي ديدهباني و تيراندازي و موقعيت خوب دفاعي آن پيداست. چاپارخانه ميبد نيز به تبعيت از ساير ابنيه فلات مركزي ايران، داراي يك حياط مركزي بوده و آخورها در دور تا دور اين حياط قرار دارد. در سه طرف پشت آخورها، اصطبلها قرار داشته كه در زمستان و شب هنگام چهارپايان در آنجا نگهداري ميشدند. در سمت چهارم كه بين حياط و جبهه ورودي ساختمان واقع شده، اتاقهايي براي اقامت چاپارها و احيانا مسافران قرار داشته است. مصالح اصلي ساخت اين بنا را خشت و گل تشكيل ميدهد و در قسمتهايي از سردر ورودي، پشتبام و پاي ديوارهاي داخل حياط آجر بهكار رفته است و ساختمان آن شامل يك محوطه روباز، دو محوطه سر پوشيده و اتاقهايي جهت اقامت پيكها، نگهبانان و نگهداري اسبهاست. از تزئينات مشهود در اين بنا ميتوان به نماي آجري سردر ورودي آن و كنگرههاي بالاي حصار چاپارخانه اشاره كرد، اما گچكاري اين كنگرهها جنبه الحاقي دارد. متاسفانه طي ماههاي اخيربه دليل بارندگي شديد دراين شهر تاريخي، آسيبهاي جدي به ساختمان اين بنا وارد آمد، به طوريكه قسمتهايي از سقف و بدنه آن در حال تخريب است اما كارشناسان حوزه ميراث فرهنگي نيز بر اين باورند يكي از دلايل آسيب به اين بناي تاريخي آبياري بيرويه و غيراصولي فضاي سبز مقابل چاپارخانه است. همچنين شواهد عيني نشان ميدهد رطوبتزدگي قسمت جنوب چاپارخانه كه باعث نشست برج و پي ضلع جنوب شرق شده و نشست و تخريب تعدادي از پلههاي پشتبام، صدماتي را به اين بنا وارد آورده است. فرماندار ميبد در اين مورد ميگويد: برخي اماكن تاريخي ميبد از جمله چاپارخانه بهرغم اين كه در تملك اداره پست قرار دارد، بر اثر بيتوجهي در معرض تخريب قرار گرفته است. محمدرضا رجايي با اشاره به ظرفيت و پتانسيل چاپارخانه تاريخي ميبد ميافزايد: امكانات و آثار تاريخي موجود در اين بنا از ارزش بالايي برخوردار است. وي تاكيد ميكند براي احيا و مقاومسازي اين بناي تاريخي بايد برنامه جدي از سوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان يزد صورت گيرد تا در ايام عيد نوروز، گردشگران با مشكل خاصي مواجه نشوند.