نیک زاد مدیر پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی میبد:
مسئولانی که در میبد کار می کنند باید آگاه و حساس به هویت شهر باشند
به گزارش خبرنگار میبد خبر: پس از تخریب مجموعه تاریخی بابُک و اتفاقاتی که بعد از آن رخ داد و حتی منجر به برکناری معاون فرماندارسابق میبد شد حرف و حدیث های فراوانی پیرامون این مجموعه وجود داشت. با مسئولان پایگاه پژوهشی میبد در این زمینه و همچنین بافت تاریخی میبد به گفتگو نشسته ایم که در زیر می خوانید: مجموعه تاریخی بابک در کدام منطقه میبد قرار دارد و دارای چه ویژگی هایی است؟ بابُک یک مجموعه تاریخی است که در محله سربالای فیروزآباد قرار دارد. حسینیه سربالا روبروی این مجموعه است. حسینیه، بازارچه، خانقاه، مسجد، آب انبار، حمام، آب قنات محمودی که هنوز جاری است جزو این مجموعه بوده است. این مجموعه در قدیم به عنوان کانون محله بوده است. برای گسترش حسینیه جداره بازارچه خراب شده بود تا حسینیه بزرگتر شود. بازارچه مرمت شده بود. مسجدی که در این مجموعه قرار دارد جزو آثار کهن است که طبق بررسی ها میدانی باستان شناسی صورت گرفته، مربوط به قرن هشتم است. یعنی حدود دوره آل مظفر. خانقاه نیز مربوط به قرن هشتم هجری است. مجموعه بابک آثار کهن تری نیز در خود جای داده است که هنوز ناشناخته است. آب انباری که مطابق کتیبه اش مربوط به دوره شاه عباس صفوی است و حمام نیز مطابق سنگ نوشته ای که مشخص شده مربوط به دوره قاجار است. بازارچه بابک شامل تعدادی مغازه قندریزی، نجاری و ... بوده و همین طور یک مازاری که از معدود مازاریی هایی است که سالم باقی مانده بود. این مازاری تا18 سال پیش فعال بوده و فردی که در آن مشغول به کار بوده است هنوز زنده است. فضای این مجموعه چه قدر بوده و چه مقدار از آن تخریب شده است؟ چه اقدامی برای حفظ مابقی آثار انجام داده اید؟ تخریبی که در این مجموعه صورت گرفته حدود 500 متر مربع است و کل مجموعه 3700 متر مربع می باشد. ما برای حفظ آثار باقیمانده پشت ساباط، دهانه بازارچه و مازاری پشت بند زده ایم. استحکام بخشی انجام دادیم تا ساباط تخریب نشود. آیا این مجموعه ، مخروبه بوده و مانند بسیاری از آثار باستانی میبد فقط به یک پلاک ثبتی بسنده شده بوده است؟ خیر. مجموعه بابک یک مجموعه مخروبه نبوده است و اتفاقاً یکی از معدود آثار باستانی میبد بوده که کارمطالعاتی و مستندسازی روی آن انجام شده است. یک دهه کار مرمت بر روی آن انجام گرفته بود. در یک مرحله خانقاه، یک مرحله ساباط، مسجد و ... مرمت شده بود. آب انبار نیز مرمت شده است. حمام این مجموعه نیاز به مرمت دارد. طرح مرمت و احیا مجموعه بابک یکی از کارهای ما بوده است. میراث در این مجموعه فعال وارد شده است. و از جاهایی نبوده است که میراث آن ها را ثبت کرده و به حال خود رها کرده باشد. بازسازی این مجموعه با همکاری مردم علاقه مند بوده است. بابک هنوز متولی وقف دارد. مردم و هیئت امناء مسجد خوشبختانه شناخت خوبی دارند و علاقه مند به حفظ آثار هستند. آیا مجموعه ای که تخریب شد قابلیت تغییر کاربردی را داشت؟ مجموعه ای که تخریب شد قابلیت تغییرکاربری را داشت. خانقاه و مسجد این مجموعه از حیث هنری بسیار زیبا است. به طوری که می تواند از خانقاه به عنوان یک گالری هنری استفاده کرد. مسجد این مجموعه در حال استفاده است و مسیر رفت و آمد در آنجا هم ماشین رو است. این تخریب به نظر شما به چه علت صورت گرفته است؟ مشکل، بحث تفکری است که آثار گذشته را تخریب کنیم و خودمان چیزی را بسازیم و خود را برتر از میراث گذشته بدانیم. از پتانسیل های و دارایی های خود استفاده نکنیم و یک سرمایه را از بین ببریم تا یک چیزی دیگری بسازیم. نقطه نقطه شهر میبد پر از فرهنگ است. پر از اطلاعات علمی تاریخی است. این مکان هم همین طور بوده است. انواع اطلاعات علمی در این قسمت وجود دارد که پژوهشگران ما تشنه این نوع اطلاعات هستند. مازاریی تخریب شده آیا ویژگی خاصی داشته است؟ این مازاری به بحث معیشتی،کشاورزی و ... ارتباط داشت و از نوع مازاری هایی بود که می توانست به عنوان یک مرکز توریستی مورد استفاده قرار گیرد. در حقیقت یک کارخانه قدیمی بوده است. پایگاه پژوهشی از چه زمانی در میبد فعال شد؟ در میبد از زمانی که میراث فرهنگی و داشته های فرهنگی شهر پیش آمد ما احساس مسئولیت کردیم. و سعی کردیم که در این زمینه هیچ گونه مشکلی وجود نداشته باشد. با شروع فعالیت میراث ما فعالیتمان را در این حوزه با یاوران یادگارهای فرهنگی شروع کردیم. با کمک های مردم و استفاده کارشناسان و همکاری استادان بنا و معمار شروع به مرمت پاره ای از آثار نمودیم که مورد توجه میراث قرار گرفت. سازمان میراث فرهنگی در اوایل دهه 80 به جای تشکیل اداره میراث فرهنگی در میبد به خاطر وجود آثار باستانی زیاد به میبد پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی اعطا کردند. پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی به عنوان اولین پایگاه در شهرهای کشور شروع به کار کرد. وضعیت پایگاه پژوهشی میبد در حال حاضرچگونه است؟ پایگاه پژوهشی میبد فعال است. لکن از سازمان میراث فرهنگی توقع داریم که در تقویت آن بکوشید. ما توانسته ایم کار پژوهشی در سطح گسترده انجام دهیم. شما چگونه به شهر میبد می نگرید؟ میبد یک هویت تاریخی و فردی دارد. یک هویت سرشتی دارد. شهر ما یک شهر چند هزار ساله است. ارزش های فرهنگی سرشت شهرماست. کم تر در دنیا برای شهری پیش می آید که همچون دارایی داشته باشد. حدود 1000 شهر در ایران است. تنها دو یا سه شهر هستند که بافت تاریخی آنها در آثار ملی ثبت شده است. میبد اولین شهری است که به علت وسعت زیاد بافت تاریخی به ثبت آثار ملی رسیده که یک ارزش برای ماست. یکی از مصوبه جلسات هیئت دولت گذشته آن بود که میبد به عنوان شهر نمونه گردشگری شناخته شود. مدیران و شهروندان باید برای پیشبرد اهداف ملی کوشش کنند. در چه سالی میبد ثبت آثار ملی شده است؟ 79 برای حفظ آثار باستانی میبد چه برنامه ای دارید؟ وسعت عرصه های میراث فرهنگی در میبد بسیار زیاد است. بخش اعظمی از شهر به عنوان بخش تاریخی است که حفظ و نگهداری آن نیازمند اعتبارات سنگین است. در تدوین برنامه توسعه اجتماعی و فرهنگی میبد مشاوره ای کارشناسی و فرهنگی دادیم که در قالب برنامه توسعه اجتماعی میبد گنجانده شده است. برای اجرای آن نیاز به برنامه و اعتبارت ویژه است. ما برای حفظ این بافت تاریخی و کهن نیاز به یک عزم ملی و برنامه ملی داریم. نارین قلعه ثروت ملی است. برای رسیدگی به عناصر ارزشمند تاریخی اعتبار ملی لازم است. برای شروع کار پایگاه پژوهشی برنامه وجود داشته است و با برنامه کار شروع شد. برنامه ای که چشم انداز داشت. میان مدت، کوتاه مدت و بلند مدت. در زمینه پژوهشی چه اقداماتی در میبدصورت گرفته است؟ برای آثار باستانی میبد حوزه پژوهش در سطوح کلان اتفاق افتاد. به این دلیل که آثار تاریخی میبد به جز کارهای تحقیقاتی به صورت میدانی هم روی آنها کار انجام شد و مورد شناسایی قرار گرفت. آثار خیلی مهمی از دوران کهن به دست آمده که خود گویای حضور انسان در منطقه است. میبد جزء شهرهایی است که در حاشیه کویر و فلات مرکزی در پیوند برخی سایت ها مثل کرمان قرار می گیرد. آثاری را در میبد شناسایی کردیم که طبقه گفته متخصصین مربوط به 15 تا 20 هزار سال پیش بر می گردد. در سال های90 و 91 ؛ 109سایت باستانی با قدرت 8 تا 12 هزار سال در میبد شناخته شده است که از نظر پژوهشی توانست به چشم اندازهای مورد نظر دست پیدا کند. خیلی چیزها هنوز در میبد پنهان است که باید کشف شود. نگاه استان به میبد چگونه است؟ باید در خود استان هم نسبت به این مسئله دلسوزی وجود داشته باشد و طرح و برنامه ها با دقت رسیدگی شود. که متاسفانه در حد نیاز انجام نمی شود. در حدی که مناسب این شهر باشد به میبد بودجه اختصاص نمی دهند. به میبد باید به عنوان یک پروژه ملی نگاه شود. اصلی ترین دغدغه پایگاه پژوهشی در میبد چیست؟ دغدغه ما این است که شهر میبد یک شهر تاریخ است و منتهی به یک محوطه تاریخی و تک اثرتاریخی نیست. هدف ما برای مردم است شهری که مردم در آن زندگی می کنند. در صورتی ارزش دارد که مردم در آن زندگی کنند. کارهای پژوهشی برای محلات میبد در برخی جاها 70 و در برخی مکان ها تا 100 درصد به انجام رساندیم. ولی نمی توان تمام شهر را یکجا اداره کرد. نیازمند این هستیم که خود مردم از باف سنتی و تاریخی میبد حفاظت کنند. ویژگی مدیران یک شهر تاریخی چگونه باید باشد؟ مدیریت شهرهای این چنینی خاص است. از آنجایی که شهر ما ویژه هست، مدیریت ویژه و خاصی هم می طلبد. چه فرمانداری، میراث و سایر سازمان ها و ادارات و ... باید نسبت به این مسئله آگاه باشند و به این طبیعت پی ببرند و نسبت به آن حساس باشند. مدیران ما کم بودی ندارند اما به درد یکی از این 1000 شهر می خورند. مسئولانی که در میبد کار می کنند باید آگاه و حساس به هویت شهر باشند. احساس مسئولیت بکنند. کارها و برنامه هایی که برای ساماندهی میراث و توسعه گردشگری است را مبنای فعالیت های و برنامه های خود قرار دهند. رسانه های مجازی و مکتوب، صدا و سیما و... باید مردم را آگاه کنند. مردم آگاه نباشند مشکل پیش می آید. مردم دشمن چیزی هستند که از آن سر در نمی آورند. رسانه ها وظیفه خاصی دارند که مردم را آگاه کنند. آیا در طرح جامع و تفصیلی شهر نگاه کارشناسانه به شهر تاریخی میبد شده است؟ برای تهیه طرح های بالا دستی و توسعه شهری از پتانسیل پایگاه پژوهشی استفاده نشده است. طرح تفصیلی مورد تایید ما نیست. اطلاعاتی که ما در اختیار مشاوران طرح قرار دادیم مورد استفاده قرار نگرفته است. طرح تفصیلی برای شهرتاریخی نیست. نگاه نگاه به ساختارهای تاریخی و یک شهر کهنه است. وقتی نگاه فرسوده و بافت کهنه را به شهر داشته باشیم در پی آن سیاست تخریب و نوسازی است. تخریب مثل بابک انجام می شود. آثار تاریخی دماسنج فرهنگی این شهر است. شهر از لحاظ فرهنگی دچار مشکل است. تخریب ها یعنی ما دچار مشکل فرهنگی هستیم. درتمام سطوح شهر باید این مسئله حفظ میراث فرهنگی به صورت فرهنگ پیاده شود. نگاه مناسب باید با واقعیت های موجود شهر داشته باشیم. این نگاه باید صورت بگیرد. میراث مسولیت زیادی داد. مسئله پژوهش و شناساندن این نوع آثار است. این وظیفه به عهده دیگران هم هست. در طرح جامع نظرات میراث اعمال شده است و مسئله تاریخی بودن شهر در آن اعمال شده است. ولی در طرح تفصیلی که یک دهه بعد از طرح جامع طراحی شده است، اصلا اصول و مبادی که شهر تاریخی را مد نظر قرار دهد در نظر گرفته نشده است. تهیه این طرح ها نیاز به پژوهشگران ویژه ای دارد. ثبت جهانی میبد به کجا انجامید؟ یکی از اهداف ثبت جهانی شهر میبد بود. پژوهش های که جمع آوری شد تا داده ها لازم را برای پرونده از نظر شرایط، حفاظتی مدیریت و ... مطلوب باشد. با این وصفی که برای توسعه شهر وجود دارد توسعه ناپایدار است و ثبت جهانی میبد را به خطر می اندازد. ساخت و سازهای غیراصولی ضوابط میراث نیست. در نزدیک ترین فاصله ها به آثار باستانی ساختمان های جدید بنا شده است. ثبت پرونده کار راحتی است. بحث نگه داری شهر است. طرح های بالادستی زمینه پرونده می شود که متاسفانه در این طرح ها نگاهی که باید به یک شهر تاریخی شود نشده است. شورای شهر و شهردار جدید همکاری شان با شما چگونه است؟ خوشبختانه شورای شهر و شهردار میبد دید مثبتی دارند. چشم اندازی روشنی در مدیریت شهر داریم. اگر بخواهیم به میراث فرهنگی میبد فکر کنیم باید بدانیم در درجه اول اولویت این شهر حفظ میراث است، داشته های غنی و قوی داریم که گذشته ها برای ما به یادگار گذاشته اند.
به گزارش خبرنگار میبد خبر: پس از تخریب مجموعه تاریخی بابُک و اتفاقاتی که بعد از آن رخ داد و حتی منجر به برکناری معاون فرماندارسابق میبد شد حرف و حدیث های فراوانی پیرامون این مجموعه وجود داشت. با مسئولان پایگاه پژوهشی میبد در این زمینه و همچنین بافت تاریخی میبد به گفتگو نشسته ایم که در زیر می خوانید: 
مجموعه تاریخی بابک در کدام منطقه میبد قرار دارد و دارای چه ویژگی هایی است؟ بابُک یک مجموعه تاریخی است که در محله سربالای فیروزآباد قرار دارد. حسینیه سربالا روبروی این مجموعه است. حسینیه، بازارچه، خانقاه، مسجد، آب انبار، حمام، آب قنات محمودی که هنوز جاری است جزو این مجموعه بوده است. این مجموعه در قدیم به عنوان کانون محله بوده است. برای گسترش حسینیه جداره بازارچه خراب شده بود تا حسینیه بزرگتر شود. بازارچه مرمت شده بود. مسجدی که در این مجموعه قرار دارد جزو آثار کهن است که طبق بررسی ها میدانی باستان شناسی صورت گرفته، مربوط به قرن هشتم است. یعنی حدود دوره آل مظفر. خانقاه نیز مربوط به قرن هشتم هجری است. مجموعه بابک آثار کهن تری نیز در خود جای داده است که هنوز ناشناخته است. آب انباری که مطابق کتیبه اش مربوط به دوره شاه عباس صفوی است و حمام نیز مطابق سنگ نوشته ای که مشخص شده مربوط به دوره قاجار است. بازارچه بابک شامل تعدادی مغازه قندریزی، نجاری و ... بوده و همین طور یک مازاری که از معدود مازاریی هایی است که سالم باقی مانده بود. این مازاری تا18 سال پیش فعال بوده و فردی که در آن مشغول به کار بوده است هنوز زنده است. فضای این مجموعه چه قدر بوده و چه مقدار از آن تخریب شده است؟ چه اقدامی برای حفظ مابقی آثار انجام داده اید؟ تخریبی که در این مجموعه صورت گرفته حدود 500 متر مربع است و کل مجموعه 3700 متر مربع می باشد. ما برای حفظ آثار باقیمانده پشت ساباط، دهانه بازارچه و مازاری پشت بند زده ایم. استحکام بخشی انجام دادیم تا ساباط تخریب نشود. آیا این مجموعه ، مخروبه بوده و مانند بسیاری از آثار باستانی میبد فقط به یک پلاک ثبتی بسنده شده بوده است؟ خیر. مجموعه بابک یک مجموعه مخروبه نبوده است و اتفاقاً یکی از معدود آثار باستانی میبد بوده که کارمطالعاتی و مستندسازی روی آن انجام شده است. یک دهه کار مرمت بر روی آن انجام گرفته بود. در یک مرحله خانقاه، یک مرحله ساباط، مسجد و ... مرمت شده بود. آب انبار نیز مرمت شده است. حمام این مجموعه نیاز به مرمت دارد. طرح مرمت و احیا مجموعه بابک یکی از کارهای ما بوده است. میراث در این مجموعه فعال وارد شده است. و از جاهایی نبوده است که میراث آن ها را ثبت کرده و به حال خود رها کرده باشد. بازسازی این مجموعه با همکاری مردم علاقه مند بوده است. بابک هنوز متولی وقف دارد. مردم و هیئت امناء مسجد خوشبختانه شناخت خوبی دارند و علاقه مند به حفظ آثار هستند. 
آیا مجموعه ای که تخریب شد قابلیت تغییر کاربردی را داشت؟ مجموعه ای که تخریب شد قابلیت تغییرکاربری را داشت. خانقاه و مسجد این مجموعه از حیث هنری بسیار زیبا است. به طوری که می تواند از خانقاه به عنوان یک گالری هنری استفاده کرد. مسجد این مجموعه در حال استفاده است و مسیر رفت و آمد در آنجا هم ماشین رو است. این تخریب به نظر شما به چه علت صورت گرفته است؟ مشکل، بحث تفکری است که آثار گذشته را تخریب کنیم و خودمان چیزی را بسازیم و خود را برتر از میراث گذشته بدانیم. از پتانسیل های و دارایی های خود استفاده نکنیم و یک سرمایه را از بین ببریم تا یک چیزی دیگری بسازیم. نقطه نقطه شهر میبد پر از فرهنگ است. پر از اطلاعات علمی تاریخی است. این مکان هم همین طور بوده است. انواع اطلاعات علمی در این قسمت وجود دارد که پژوهشگران ما تشنه این نوع اطلاعات هستند. مازاریی تخریب شده آیا ویژگی خاصی داشته است؟ این مازاری به بحث معیشتی،کشاورزی و ... ارتباط داشت و از نوع مازاری هایی بود که می توانست به عنوان یک مرکز توریستی مورد استفاده قرار گیرد. در حقیقت یک کارخانه قدیمی بوده است. پایگاه پژوهشی از چه زمانی در میبد فعال شد؟ در میبد از زمانی که میراث فرهنگی و داشته های فرهنگی شهر پیش آمد ما احساس مسئولیت کردیم. و سعی کردیم که در این زمینه هیچ گونه مشکلی وجود نداشته باشد. با شروع فعالیت میراث ما فعالیتمان را در این حوزه با یاوران یادگارهای فرهنگی شروع کردیم. با کمک های مردم و استفاده کارشناسان و همکاری استادان بنا و معمار شروع به مرمت پاره ای از آثار نمودیم که مورد توجه میراث قرار گرفت. سازمان میراث فرهنگی در اوایل دهه 80 به جای تشکیل اداره میراث فرهنگی در میبد به خاطر وجود آثار باستانی زیاد به میبد پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی اعطا کردند. پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی به عنوان اولین پایگاه در شهرهای کشور شروع به کار کرد. وضعیت پایگاه پژوهشی میبد در حال حاضرچگونه است؟ پایگاه پژوهشی میبد فعال است. لکن از سازمان میراث فرهنگی توقع داریم که در تقویت آن بکوشید. ما توانسته ایم کار پژوهشی در سطح گسترده انجام دهیم. شما چگونه به شهر میبد می نگرید؟ میبد یک هویت تاریخی و فردی دارد. یک هویت سرشتی دارد. شهر ما یک شهر چند هزار ساله است. ارزش های فرهنگی سرشت شهرماست. کم تر در دنیا برای شهری پیش می آید که همچون دارایی داشته باشد. حدود 1000 شهر در ایران است. تنها دو یا سه شهر هستند که بافت تاریخی آنها در آثار ملی ثبت شده است. میبد اولین شهری است که به علت وسعت زیاد بافت تاریخی به ثبت آثار ملی رسیده که یک ارزش برای ماست. یکی از مصوبه جلسات هیئت دولت گذشته آن بود که میبد به عنوان شهر نمونه گردشگری شناخته شود. مدیران و شهروندان باید برای پیشبرد اهداف ملی کوشش کنند. در چه سالی میبد ثبت آثار ملی شده است؟ 79 برای حفظ آثار باستانی میبد چه برنامه ای دارید؟ وسعت عرصه های میراث فرهنگی در میبد بسیار زیاد است. بخش اعظمی از شهر به عنوان بخش تاریخی است که حفظ و نگهداری آن نیازمند اعتبارات سنگین است. در تدوین برنامه توسعه اجتماعی و فرهنگی میبد مشاوره ای کارشناسی و فرهنگی دادیم که در قالب برنامه توسعه اجتماعی میبد گنجانده شده است. برای اجرای آن نیاز به برنامه و اعتبارت ویژه است. ما برای حفظ این بافت تاریخی و کهن نیاز به یک عزم ملی و برنامه ملی داریم. نارین قلعه ثروت ملی است. برای رسیدگی به عناصر ارزشمند تاریخی اعتبار ملی لازم است. برای شروع کار پایگاه پژوهشی برنامه وجود داشته است و با برنامه کار شروع شد. برنامه ای که چشم انداز داشت. میان مدت، کوتاه مدت و بلند مدت. 
در زمینه پژوهشی چه اقداماتی در میبدصورت گرفته است؟ برای آثار باستانی میبد حوزه پژوهش در سطوح کلان اتفاق افتاد. به این دلیل که آثار تاریخی میبد به جز کارهای تحقیقاتی به صورت میدانی هم روی آنها کار انجام شد و مورد شناسایی قرار گرفت. آثار خیلی مهمی از دوران کهن به دست آمده که خود گویای حضور انسان در منطقه است. میبد جزء شهرهایی است که در حاشیه کویر و فلات مرکزی در پیوند برخی سایت ها مثل کرمان قرار می گیرد. آثاری را در میبد شناسایی کردیم که طبقه گفته متخصصین مربوط به 15 تا 20 هزار سال پیش بر می گردد. در سال های90 و 91 ؛ 109سایت باستانی با قدرت 8 تا 12 هزار سال در میبد شناخته شده است که از نظر پژوهشی توانست به چشم اندازهای مورد نظر دست پیدا کند. خیلی چیزها هنوز در میبد پنهان است که باید کشف شود. نگاه استان به میبد چگونه است؟ باید در خود استان هم نسبت به این مسئله دلسوزی وجود داشته باشد و طرح و برنامه ها با دقت رسیدگی شود. که متاسفانه در حد نیاز انجام نمی شود. در حدی که مناسب این شهر باشد به میبد بودجه اختصاص نمی دهند. به میبد باید به عنوان یک پروژه ملی نگاه شود. اصلی ترین دغدغه پایگاه پژوهشی در میبد چیست؟ دغدغه ما این است که شهر میبد یک شهر تاریخ است و منتهی به یک محوطه تاریخی و تک اثرتاریخی نیست. هدف ما برای مردم است شهری که مردم در آن زندگی می کنند. در صورتی ارزش دارد که مردم در آن زندگی کنند. کارهای پژوهشی برای محلات میبد در برخی جاها 70 و در برخی مکان ها تا 100 درصد به انجام رساندیم. ولی نمی توان تمام شهر را یکجا اداره کرد. نیازمند این هستیم که خود مردم از باف سنتی و تاریخی میبد حفاظت کنند. ویژگی مدیران یک شهر تاریخی چگونه باید باشد؟ مدیریت شهرهای این چنینی خاص است. از آنجایی که شهر ما ویژه هست، مدیریت ویژه و خاصی هم می طلبد. چه فرمانداری، میراث و سایر سازمان ها و ادارات و ... باید نسبت به این مسئله آگاه باشند و به این طبیعت پی ببرند و نسبت به آن حساس باشند. مدیران ما کم بودی ندارند اما به درد یکی از این 1000 شهر می خورند. مسئولانی که در میبد کار می کنند باید آگاه و حساس به هویت شهر باشند. احساس مسئولیت بکنند. کارها و برنامه هایی که برای ساماندهی میراث و توسعه گردشگری است را مبنای فعالیت های و برنامه های خود قرار دهند. رسانه های مجازی و مکتوب، صدا و سیما و... باید مردم را آگاه کنند. مردم آگاه نباشند مشکل پیش می آید. مردم دشمن چیزی هستند که از آن سر در نمی آورند. رسانه ها وظیفه خاصی دارند که مردم را آگاه کنند. آیا در طرح جامع و تفصیلی شهر نگاه کارشناسانه به شهر تاریخی میبد شده است؟ برای تهیه طرح های بالا دستی و توسعه شهری از پتانسیل پایگاه پژوهشی استفاده نشده است. طرح تفصیلی مورد تایید ما نیست. اطلاعاتی که ما در اختیار مشاوران طرح قرار دادیم مورد استفاده قرار نگرفته است. طرح تفصیلی برای شهرتاریخی نیست. نگاه نگاه به ساختارهای تاریخی و یک شهر کهنه است. وقتی نگاه فرسوده و بافت کهنه را به شهر داشته باشیم در پی آن سیاست تخریب و نوسازی است. تخریب مثل بابک انجام می شود. آثار تاریخی دماسنج فرهنگی این شهر است. شهر از لحاظ فرهنگی دچار مشکل است. تخریب ها یعنی ما دچار مشکل فرهنگی هستیم. درتمام سطوح شهر باید این مسئله حفظ میراث فرهنگی به صورت فرهنگ پیاده شود. نگاه مناسب باید با واقعیت های موجود شهر داشته باشیم. این نگاه باید صورت بگیرد. میراث مسولیت زیادی داد. مسئله پژوهش و شناساندن این نوع آثار است. این وظیفه به عهده دیگران هم هست. در طرح جامع نظرات میراث اعمال شده است و مسئله تاریخی بودن شهر در آن اعمال شده است. ولی در طرح تفصیلی که یک دهه بعد از طرح جامع طراحی شده است، اصلا اصول و مبادی که شهر تاریخی را مد نظر قرار دهد در نظر گرفته نشده است. تهیه این طرح ها نیاز به پژوهشگران ویژه ای دارد. ثبت جهانی میبد به کجا انجامید؟ یکی از اهداف ثبت جهانی شهر میبد بود. پژوهش های که جمع آوری شد تا داده ها لازم را برای پرونده از نظر شرایط، حفاظتی مدیریت و ... مطلوب باشد. با این وصفی که برای توسعه شهر وجود دارد توسعه ناپایدار است و ثبت جهانی میبد را به خطر می اندازد. ساخت و سازهای غیراصولی ضوابط میراث نیست. در نزدیک ترین فاصله ها به آثار باستانی ساختمان های جدید بنا شده است. ثبت پرونده کار راحتی است. بحث نگه داری شهر است. طرح های بالادستی زمینه پرونده می شود که متاسفانه در این طرح ها نگاهی که باید به یک شهر تاریخی شود نشده است. شورای شهر و شهردار جدید همکاری شان با شما چگونه است؟ خوشبختانه شورای شهر و شهردار میبد دید مثبتی دارند. چشم اندازی روشنی در مدیریت شهر داریم. اگر بخواهیم به میراث فرهنگی میبد فکر کنیم باید بدانیم در درجه اول اولویت این شهر حفظ میراث است، داشته های غنی و قوی داریم که گذشته ها برای ما به یادگار گذاشته اند.
مجموعه تاریخی بابک در کدام منطقه میبد قرار دارد و دارای چه ویژگی هایی است؟ بابُک یک مجموعه تاریخی است که در محله سربالای فیروزآباد قرار دارد. حسینیه سربالا روبروی این مجموعه است. حسینیه، بازارچه، خانقاه، مسجد، آب انبار، حمام، آب قنات محمودی که هنوز جاری است جزو این مجموعه بوده است. این مجموعه در قدیم به عنوان کانون محله بوده است. برای گسترش حسینیه جداره بازارچه خراب شده بود تا حسینیه بزرگتر شود. بازارچه مرمت شده بود. مسجدی که در این مجموعه قرار دارد جزو آثار کهن است که طبق بررسی ها میدانی باستان شناسی صورت گرفته، مربوط به قرن هشتم است. یعنی حدود دوره آل مظفر. خانقاه نیز مربوط به قرن هشتم هجری است. مجموعه بابک آثار کهن تری نیز در خود جای داده است که هنوز ناشناخته است. آب انباری که مطابق کتیبه اش مربوط به دوره شاه عباس صفوی است و حمام نیز مطابق سنگ نوشته ای که مشخص شده مربوط به دوره قاجار است. بازارچه بابک شامل تعدادی مغازه قندریزی، نجاری و ... بوده و همین طور یک مازاری که از معدود مازاریی هایی است که سالم باقی مانده بود. این مازاری تا18 سال پیش فعال بوده و فردی که در آن مشغول به کار بوده است هنوز زنده است. فضای این مجموعه چه قدر بوده و چه مقدار از آن تخریب شده است؟ چه اقدامی برای حفظ مابقی آثار انجام داده اید؟ تخریبی که در این مجموعه صورت گرفته حدود 500 متر مربع است و کل مجموعه 3700 متر مربع می باشد. ما برای حفظ آثار باقیمانده پشت ساباط، دهانه بازارچه و مازاری پشت بند زده ایم. استحکام بخشی انجام دادیم تا ساباط تخریب نشود. آیا این مجموعه ، مخروبه بوده و مانند بسیاری از آثار باستانی میبد فقط به یک پلاک ثبتی بسنده شده بوده است؟ خیر. مجموعه بابک یک مجموعه مخروبه نبوده است و اتفاقاً یکی از معدود آثار باستانی میبد بوده که کارمطالعاتی و مستندسازی روی آن انجام شده است. یک دهه کار مرمت بر روی آن انجام گرفته بود. در یک مرحله خانقاه، یک مرحله ساباط، مسجد و ... مرمت شده بود. آب انبار نیز مرمت شده است. حمام این مجموعه نیاز به مرمت دارد. طرح مرمت و احیا مجموعه بابک یکی از کارهای ما بوده است. میراث در این مجموعه فعال وارد شده است. و از جاهایی نبوده است که میراث آن ها را ثبت کرده و به حال خود رها کرده باشد. بازسازی این مجموعه با همکاری مردم علاقه مند بوده است. بابک هنوز متولی وقف دارد. مردم و هیئت امناء مسجد خوشبختانه شناخت خوبی دارند و علاقه مند به حفظ آثار هستند. آیا مجموعه ای که تخریب شد قابلیت تغییر کاربردی را داشت؟ مجموعه ای که تخریب شد قابلیت تغییرکاربری را داشت. خانقاه و مسجد این مجموعه از حیث هنری بسیار زیبا است. به طوری که می تواند از خانقاه به عنوان یک گالری هنری استفاده کرد. مسجد این مجموعه در حال استفاده است و مسیر رفت و آمد در آنجا هم ماشین رو است. این تخریب به نظر شما به چه علت صورت گرفته است؟ مشکل، بحث تفکری است که آثار گذشته را تخریب کنیم و خودمان چیزی را بسازیم و خود را برتر از میراث گذشته بدانیم. از پتانسیل های و دارایی های خود استفاده نکنیم و یک سرمایه را از بین ببریم تا یک چیزی دیگری بسازیم. نقطه نقطه شهر میبد پر از فرهنگ است. پر از اطلاعات علمی تاریخی است. این مکان هم همین طور بوده است. انواع اطلاعات علمی در این قسمت وجود دارد که پژوهشگران ما تشنه این نوع اطلاعات هستند. مازاریی تخریب شده آیا ویژگی خاصی داشته است؟ این مازاری به بحث معیشتی،کشاورزی و ... ارتباط داشت و از نوع مازاری هایی بود که می توانست به عنوان یک مرکز توریستی مورد استفاده قرار گیرد. در حقیقت یک کارخانه قدیمی بوده است. پایگاه پژوهشی از چه زمانی در میبد فعال شد؟ در میبد از زمانی که میراث فرهنگی و داشته های فرهنگی شهر پیش آمد ما احساس مسئولیت کردیم. و سعی کردیم که در این زمینه هیچ گونه مشکلی وجود نداشته باشد. با شروع فعالیت میراث ما فعالیتمان را در این حوزه با یاوران یادگارهای فرهنگی شروع کردیم. با کمک های مردم و استفاده کارشناسان و همکاری استادان بنا و معمار شروع به مرمت پاره ای از آثار نمودیم که مورد توجه میراث قرار گرفت. سازمان میراث فرهنگی در اوایل دهه 80 به جای تشکیل اداره میراث فرهنگی در میبد به خاطر وجود آثار باستانی زیاد به میبد پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی اعطا کردند. پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی به عنوان اولین پایگاه در شهرهای کشور شروع به کار کرد. وضعیت پایگاه پژوهشی میبد در حال حاضرچگونه است؟ پایگاه پژوهشی میبد فعال است. لکن از سازمان میراث فرهنگی توقع داریم که در تقویت آن بکوشید. ما توانسته ایم کار پژوهشی در سطح گسترده انجام دهیم. شما چگونه به شهر میبد می نگرید؟ میبد یک هویت تاریخی و فردی دارد. یک هویت سرشتی دارد. شهر ما یک شهر چند هزار ساله است. ارزش های فرهنگی سرشت شهرماست. کم تر در دنیا برای شهری پیش می آید که همچون دارایی داشته باشد. حدود 1000 شهر در ایران است. تنها دو یا سه شهر هستند که بافت تاریخی آنها در آثار ملی ثبت شده است. میبد اولین شهری است که به علت وسعت زیاد بافت تاریخی به ثبت آثار ملی رسیده که یک ارزش برای ماست. یکی از مصوبه جلسات هیئت دولت گذشته آن بود که میبد به عنوان شهر نمونه گردشگری شناخته شود. مدیران و شهروندان باید برای پیشبرد اهداف ملی کوشش کنند. در چه سالی میبد ثبت آثار ملی شده است؟ 79 برای حفظ آثار باستانی میبد چه برنامه ای دارید؟ وسعت عرصه های میراث فرهنگی در میبد بسیار زیاد است. بخش اعظمی از شهر به عنوان بخش تاریخی است که حفظ و نگهداری آن نیازمند اعتبارات سنگین است. در تدوین برنامه توسعه اجتماعی و فرهنگی میبد مشاوره ای کارشناسی و فرهنگی دادیم که در قالب برنامه توسعه اجتماعی میبد گنجانده شده است. برای اجرای آن نیاز به برنامه و اعتبارت ویژه است. ما برای حفظ این بافت تاریخی و کهن نیاز به یک عزم ملی و برنامه ملی داریم. نارین قلعه ثروت ملی است. برای رسیدگی به عناصر ارزشمند تاریخی اعتبار ملی لازم است. برای شروع کار پایگاه پژوهشی برنامه وجود داشته است و با برنامه کار شروع شد. برنامه ای که چشم انداز داشت. میان مدت، کوتاه مدت و بلند مدت. در زمینه پژوهشی چه اقداماتی در میبدصورت گرفته است؟ برای آثار باستانی میبد حوزه پژوهش در سطوح کلان اتفاق افتاد. به این دلیل که آثار تاریخی میبد به جز کارهای تحقیقاتی به صورت میدانی هم روی آنها کار انجام شد و مورد شناسایی قرار گرفت. آثار خیلی مهمی از دوران کهن به دست آمده که خود گویای حضور انسان در منطقه است. میبد جزء شهرهایی است که در حاشیه کویر و فلات مرکزی در پیوند برخی سایت ها مثل کرمان قرار می گیرد. آثاری را در میبد شناسایی کردیم که طبقه گفته متخصصین مربوط به 15 تا 20 هزار سال پیش بر می گردد. در سال های90 و 91 ؛ 109سایت باستانی با قدرت 8 تا 12 هزار سال در میبد شناخته شده است که از نظر پژوهشی توانست به چشم اندازهای مورد نظر دست پیدا کند. خیلی چیزها هنوز در میبد پنهان است که باید کشف شود. نگاه استان به میبد چگونه است؟ باید در خود استان هم نسبت به این مسئله دلسوزی وجود داشته باشد و طرح و برنامه ها با دقت رسیدگی شود. که متاسفانه در حد نیاز انجام نمی شود. در حدی که مناسب این شهر باشد به میبد بودجه اختصاص نمی دهند. به میبد باید به عنوان یک پروژه ملی نگاه شود. اصلی ترین دغدغه پایگاه پژوهشی در میبد چیست؟ دغدغه ما این است که شهر میبد یک شهر تاریخ است و منتهی به یک محوطه تاریخی و تک اثرتاریخی نیست. هدف ما برای مردم است شهری که مردم در آن زندگی می کنند. در صورتی ارزش دارد که مردم در آن زندگی کنند. کارهای پژوهشی برای محلات میبد در برخی جاها 70 و در برخی مکان ها تا 100 درصد به انجام رساندیم. ولی نمی توان تمام شهر را یکجا اداره کرد. نیازمند این هستیم که خود مردم از باف سنتی و تاریخی میبد حفاظت کنند. ویژگی مدیران یک شهر تاریخی چگونه باید باشد؟ مدیریت شهرهای این چنینی خاص است. از آنجایی که شهر ما ویژه هست، مدیریت ویژه و خاصی هم می طلبد. چه فرمانداری، میراث و سایر سازمان ها و ادارات و ... باید نسبت به این مسئله آگاه باشند و به این طبیعت پی ببرند و نسبت به آن حساس باشند. مدیران ما کم بودی ندارند اما به درد یکی از این 1000 شهر می خورند. مسئولانی که در میبد کار می کنند باید آگاه و حساس به هویت شهر باشند. احساس مسئولیت بکنند. کارها و برنامه هایی که برای ساماندهی میراث و توسعه گردشگری است را مبنای فعالیت های و برنامه های خود قرار دهند. رسانه های مجازی و مکتوب، صدا و سیما و... باید مردم را آگاه کنند. مردم آگاه نباشند مشکل پیش می آید. مردم دشمن چیزی هستند که از آن سر در نمی آورند. رسانه ها وظیفه خاصی دارند که مردم را آگاه کنند. آیا در طرح جامع و تفصیلی شهر نگاه کارشناسانه به شهر تاریخی میبد شده است؟ برای تهیه طرح های بالا دستی و توسعه شهری از پتانسیل پایگاه پژوهشی استفاده نشده است. طرح تفصیلی مورد تایید ما نیست. اطلاعاتی که ما در اختیار مشاوران طرح قرار دادیم مورد استفاده قرار نگرفته است. طرح تفصیلی برای شهرتاریخی نیست. نگاه نگاه به ساختارهای تاریخی و یک شهر کهنه است. وقتی نگاه فرسوده و بافت کهنه را به شهر داشته باشیم در پی آن سیاست تخریب و نوسازی است. تخریب مثل بابک انجام می شود. آثار تاریخی دماسنج فرهنگی این شهر است. شهر از لحاظ فرهنگی دچار مشکل است. تخریب ها یعنی ما دچار مشکل فرهنگی هستیم. درتمام سطوح شهر باید این مسئله حفظ میراث فرهنگی به صورت فرهنگ پیاده شود. نگاه مناسب باید با واقعیت های موجود شهر داشته باشیم. این نگاه باید صورت بگیرد. میراث مسولیت زیادی داد. مسئله پژوهش و شناساندن این نوع آثار است. این وظیفه به عهده دیگران هم هست. در طرح جامع نظرات میراث اعمال شده است و مسئله تاریخی بودن شهر در آن اعمال شده است. ولی در طرح تفصیلی که یک دهه بعد از طرح جامع طراحی شده است، اصلا اصول و مبادی که شهر تاریخی را مد نظر قرار دهد در نظر گرفته نشده است. تهیه این طرح ها نیاز به پژوهشگران ویژه ای دارد. ثبت جهانی میبد به کجا انجامید؟ یکی از اهداف ثبت جهانی شهر میبد بود. پژوهش های که جمع آوری شد تا داده ها لازم را برای پرونده از نظر شرایط، حفاظتی مدیریت و ... مطلوب باشد. با این وصفی که برای توسعه شهر وجود دارد توسعه ناپایدار است و ثبت جهانی میبد را به خطر می اندازد. ساخت و سازهای غیراصولی ضوابط میراث نیست. در نزدیک ترین فاصله ها به آثار باستانی ساختمان های جدید بنا شده است. ثبت پرونده کار راحتی است. بحث نگه داری شهر است. طرح های بالادستی زمینه پرونده می شود که متاسفانه در این طرح ها نگاهی که باید به یک شهر تاریخی شود نشده است. شورای شهر و شهردار جدید همکاری شان با شما چگونه است؟ خوشبختانه شورای شهر و شهردار میبد دید مثبتی دارند. چشم اندازی روشنی در مدیریت شهر داریم. اگر بخواهیم به میراث فرهنگی میبد فکر کنیم باید بدانیم در درجه اول اولویت این شهر حفظ میراث است، داشته های غنی و قوی داریم که گذشته ها برای ما به یادگار گذاشته اند. 
