دل در جوشش ناب عرفه، وضو می گیرد و در صحرای تفتیده عرفات، جاری می شود. آن جا که ایوان هزار نقش خداشناسی است. لب ها ترنم با طراوت دعا به خود گرفته و چشم ها امان خود را از بارش توبه، از دست داده اند. دل، بیقرار روح عرفات، حضرت اباعبدالله الحسین (ع) شده است. پنجره باران خورده چشم ها از ضریح اجابت، تصویر می دهد و این صحرای عرفات است که با کلمات روحبخش دعای امام حسین (ع) و اشک عاشقان او بر دامن خود اجابت را نقش می‌کند. اشک و زمزمه ما را نیز بپذیر، ای خدای عرفه. نهم ذیحجه روز عرفه است. خداوند متعال در این روز به سه مکان و سه گروه از انسان‌ها، توجه ویژه دارد: ۱٫ کربلا و زائران امام حسین (ع). ۲٫ صحرای عرفات (در نزدیکی مکه) و حجاج بیت الله. ۳ . هر جا از دنیا که دستی به سوی او بلند شود و دلی بشکند. چرا «عرفه»؟  ـ آنگاه که جبرئیل(ع) مناسک حج را به حضرت ابراهیم(ع) می‌آموخت، چون به عرفه رسید به او گفت: «عرفت؟» یعنی «یاد گرفتی؟» و او پاسخ داد آری. لذا به این نام خوانده شد. ـ وجه دیگر این‌که مردم از این جایگاه و در این سرزمین به گناه خود اعتراف می‌کنند. ـ بعضی دیگر هم آن را جهت تحمل صبر و رنجی میدانند که برای رسیدن به آن باید متحمل شد ؛ چرا که یکی از معانی «عرف» صبر و شکیبایی و تحمل است. حضرت آدم (ع) در عرفات  مطابق روایتی از امام صادق(ع)، وقتی جد اعلای ما حضرت آدم (ع) از باغ بهشتی به زمین فرود آمد، چهل روز هر بامداد بر فراز کوه صفا با چشم گریان در حال سجده بود. جبرئیل (ع)، فرود آمد و پرسید: ـ چرا می گریی، ای آدم؟ ـ چرا نگریم در حالی‌ که از جوار خداوند به این دنیا فرود آمده ام؟ ـ به درگاه خدا توبه کن و بسوی او بازگرد. ـ چگونه ؟ جبرئیل در روز هشتم ذیحجه آدم را به منی برد، آدم شب را در آنجا ماند و صبحگاهان عازم صحرای عرفات شد. جبرئیل هنگام خروج از مکه، احرام بستن و لبیک گفتن را به او آموخت و چون عصر روز عرفه فرا رسید، آدم را به غسل فرا خواند و پس از نماز عصر، او را به وقوف در عرفات دعوت کرد و کلماتی را که از پروردگار دریافت کرده بود به وی تعلیم داد، این کلمات عبارت بودند از: سبحانک اللهم و بحمدک لا اله الا انت علمت سوء و ظلمت نفسی واعترفت بذنبی اغفر لی انک انت الغفور الرحیم یعنی: جز تو خدایی نیست کار بدی کردم و بر خود ظلم نمودم اینک به گناه خود اعتراف می‌کنم مرا ببخش که تو بخشنده و مهربانی. آدم (ع) تا غروب آفتاب همچنان دعا میکرد و با تضرع اشک می‌ریخت. وقتی که آفتاب غروب کرد همراه جبرئیل روانه مشعر شد و شب را آنجا گذراند. صبحگاهان در مشعر بپاخاست و به دعا پرداخت… تا اینکه سرانجام بخشیده شد … حضرت ابراهیم (ع) در عرفات  جبرئیل(ع) در صحرای عرفات، مناسک حج را به حضرت ابراهیم(ع) آموخت و حضرت ابراهیم(ع) در برابر او می فرمود: عَرِفتُ، عَرِفتُ (شناختم، شناختم). رسول خدا(ص) در عرفات دامنه کوه عرفات در زمان صدر اسلام، کلاس صحرایی پیامبر اسلام(ص) بود و بنا به گفته برخی مفسرین آخرین سوره قرآن در صحرای عرفات بر پیغمبر(ص) نازل شد و پیغمبر آنرا به مردم و شاگردانش تعلیم فرمود. رسول گرامی اسلام(ص) در چنین روزی سخنان تاریخی خود را در اجتماع عظیم و با شکوه حجاج بیان داشت: … ای مردم سخنان مرا بشنوید! شاید دیگر شما را در این مکان ملاقات نکنم. شما به زودی بسوی خدا باز می‌گردید. در آن جهان به اعمال نیک و بد شما رسیدگی می‌شود. به شما توصیه می‌کنم هرکس امانتی نزد اوست به صاحبش برگرداند. ای مردم بدانید ربا در آئین اسلام، حرام است. از پیروی شیطان بپرهیزید. به شما سفارش می‌کنم که به زنان نیکی کنید زیرا آنها امانت‌های الهی در دست شما هستند و با قوانین الهی بر شما حلال شده‌اند. من در میان شما دو چیز به یادگار می‌گذارم که اگر به آن دو چنگ زنید گمراه نمی‌شوید، یکی کتاب خدا و دیگری سنت و (عترت) من است.  هر مسلمانی با مسلمان دیگر برادر است و همه مسلمانان جهان با یکدیگر برادرند و چیزی از اموال مسلمانان بر مسلمانی حلال نیست مگر این‌که آنرا به رضایت به دست آورده باشد. اعمال روز عرفه  روز نهم روز عرفه و از اعیاد عظیمه است اگرچه به اسم عید نامیده نشده است . عرفه روزى است که حق تعالى بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود فرا خوانده و سفره های جُود و احسان خود را براى ایشان گسترانیده و شیطان در این روز خوار و حقیرتر و رانده‎تر و خشمناک‎ترین اوقات خواهد داشت و روایت شده که حضرت امام زین العابدین علیه السلام در روز عرفه صدای سائلی را شنید که از مردم تقاضای کمک مى‎نمود. امام به او فرمود: واى بر تو آیا در این روز از غیر خدا تقاضا مى‎کنى؟ حال آن که در این روز امید مى‎رود که بچه‎هاى در شکم هم از فضل خدا بی نصیب نمانند و سعید شوند. براى این روز اعمالی ذکر شده است:  ۱- غسل که مستحب است قبل از زوال انجام شود . ۲- زیارت امام حسین علیه السلام ، که از هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد بالاتر است و احادیث، در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است و اگر کسى توفیق یابد که در این روز در تحت قُبّه مقدّسه آن حضرت باشد ثوابش کمتر از کسى که در عرفات است نیست. ۳- بعد از نماز عصر پیش از آن که مشغول به خواندن دعاهاى عرفه شود در زیر آسمان دو رکعت نماز بجا آورد و نزد حق تعالى به گناهان خود اعتراف و اقرار کند تا به ثواب عرفات رستگار شود و گناهانش آمرزیده گردد. پس چون وقت زوال شد زیر آسمان رَوَد و نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو به عمل آورد و چون فارغ شود دو رکعت نماز اقامه کند. در رکعت اوّل بعد از حمد، توحید و در دوم بعد از حمد، قُل یا اَیُّهَا الْکافِروُنَ خوانده شود. و بعد از آن چهار رکعت نماز گزارد که در هر رکعت بعد از حمد، توحید پنجاه مرتبه بخواند. که این نماز، همان نماز حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام است . ۴- شیخ کفعمى در مصباح فرموده مستحب است روزه روز عرفه براى کسى که ضعف پیدا نکند و مانع دعا خواندن او نشود. ۵- مستحب است غسل پیش از زوال و زیارت امام حسین علیه السلام در روز و شب عرفه . ۶-  سوره توحید صد مرتبه و آیة الکرسى صد مرتبه و صلوات بر محمّد و آل محمّد صد مرتبه خوانده شود و دعای ذیل خوانده شود: لااِلهَاِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ یُحْیى وَ یُمیتُ  معبودى جز خدا نیست یگانه اى که شریک ندارد پادشاهى خاص او است و از آن او است حمد زنده کند و بمیراند وَیُمیتُ وَیُحْیى وَهُوَ حَىُّ لا یَموُتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَهُوَ عَلى کُلِّشَىْءٍ َقدیرٌ و بمیراند و زنده کند و او است زنده اى که نمیرد هرچه خیر است بدست او است و او بر هر چیز توانا است. ده مرتبه  اَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ وَ اَتوُبُ اِلَیْهِ  آمرزش خواهم از خدایى که معبود بحقى جز او نیست که زنده و پاینده است و بسویش توبه کنم ده مرتبه  یا اَللّهُ  ده مرتبه  یا رَحْمنُ  ده مرتبه  یا رَحیمُ  ده مرتبه  یا بَدیعَ  اى خدا * اى بخشاینده * اى مهربان * اى پدیدآرنده السَّمواتِ وَالاْرْضِ یا ذَاالْجَلالِ وَالاِْکْرامِ ده مرتبه یا حَىُّ یا قَیُّومُ آسمان‌ها و زمین اى صاحب جلالت و بزرگوارى * اى زنده و اى پاینده* ده مرتبه  یا حَنّانُ یا مَنّانُ  ده مرتبه  یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ  ده مرتبه  امینَ اى پرعطا اى پرنعمت * اى که معبودى جز تو نیست * اجابت کن * ۷- دعای ام داود خوانده شود . ۸- دعای امام حسین علیه السلام در روز عرفه خوانده شود. ۹- در آخر روز عرفه این دعا خوانده شود : یا رَبِّ اِنَّ ذُنُوبى لا تَضُرُّکَ وَاِنَّ مَغْفِرَتَکَ لى لا تَنْقُصُکَ فَاَعْطِنى ما لا  پروردگارا همانا گناهان من زیانى به تو نزند و محققاً آمرزش تو از من نقصانى به تو نرساند پس عطا کن به من یَنْقُصُکَ وَاغْفِرْ لى ما لایَضُرُّکَ و ایضا بخوان : اَللّهُمَّ لا تَحْرِمْنى خَیْرَ ما  آنچه را نقصانت نرساند و بیامرز برایم آنچه را زیانت نزند * خدایا محرومم مکن از آن خیرى که عِنْدَکَ لِشَرِّ ما عِنْدى فَاِنْ اَنْتَ لَمْ تَرْحَمْنى بِتَعَبى وَ نَصَبى فَلا  نزد تو است بخاطر آن شرى که در پیش من است پس اگر تو به رنج و خستگیم رحم نمى کنى پس تَحْرِمْنى اَجْرَ الْمُصابِ عَلى مُصیبَتِهِ محرومم مدار از پاداش مصیبت دیده اى بر مصیبتش . ۱۰- دعای مشلول خوانده شود. منبع: پرشین وی