انسان به صورت فطری همان طور که به غذا، خواب، نظافت، استراحت و نوشیدنی نیاز دارد همان‌طور نیز نیازمند به تفریح و سرگرمی سالم نیز هست؛ هیچ‌کس نمی‌تواند این نیاز فطری و طبیعی انسان را انکار نماید.شادی حالت مثبتی است که در انسان به وجود می‌آید و در مقابل غم و اندوه قرار دارد. به معنای دیگر، شادی را به شاد کردن، فرح و خوشی، تفریح کردن و تفرج معنا می‌کنند.نوع تفریحات ما به عنوان یک رفتار فرهنگی برگرفته از فرهنگ ماست.لذا با توجه به اینکه فرهنگ دینی ما بر تفریحات سالم به لحاظ روحی و جسمی تاکید فراوان دارد باید مجموعه ای از تفریحات سالم را طراحی و به جامعه معرفی نماییم.اسلام دین نشاط و شادابی است و همه انسانها را به بهره مندی از لذایذ حلال دنیایی توصیه می کند.اسلام با شادی انسانها هیچ مشکلی ندارد اما برای حفظ سلامت و کرامت انسانها و جامعه قیودی را برای آن در نظر گرفته است که هرگز به معنای مخالفت با شادی نیست.همه مسئولین و متولیان فرهنگی کشور وظیفه دارند متناسب با سبک زندگی اسلامی الگوی تفریح و شادی سالم را به جامعه معرفی کنند تا جوانان و نوجوانان در منجلاب برخی تفریحات ناسالم گرفتار نشوند. لزوم داشتن تفریحات سالم در روایات بسیاری آمده است از جمله حضرت علی(ع) می‌فرماید: مؤمن را سه وقت است؛ وقتی که در آن با پروردگار خود راز و نیاز می‌کند، وقتی که به حساب نفس خود می‌سد و وقتی که به لذت حلال و خوش می‌گذراند. حجت الاسلام سیدجواد موسوی هوایی، در مورد جایگاه شادی در اسلام می گوید:"تفریح و شادی موجب انبساط خاطر انسان و جلای درون از غم و ناراحتی می‌گردد، شادی کردن برای انسان یک امر ضروری بوده، موجب ایجاد آرامش و احساسات مثبت در انسان می شود.در آیات و روایات ملاکهایی برای شادی و تفریح درست که موجب اغفال انسان نشود بیان شده است که هم روح و ایمان را حفظ می‌کند و لذت جسمی و روحی را با هم نصیب انسان می‌گرداند.از آیات و روایات اسلامی این گونه برداشت می‌شود که تفریح و شادی نباید به گناه و معصیت آلوده باشد. یعنی موجب آزار و اذیت دیگر مؤمنین نشود، تمسخر و استهزای کسی نباشد، لهو نباشد و البته شادی کننده نیز در تفریح و شادی میانه‌رو بوده و حد اعتدال را نگه دارد که ملتزم بودن به این شرایط باعث نشاط روح و سلامتی بدن و عدم ایجاد دشمنی‌ها و سرمستی‌ها خواهد شد". حیدر تورانی استاد دانشگاه در تعریف خود از تفریح سالم می گوید:"هر تفریحی که به حرام خدا نینجامد تفریح سالم است و اصلا لزومی ندارد که بابت آن هزینه‌های سنگین پرداخت شود.سبک زندگی به آداب، مهارت‌ها و فرهنگ زندگی باز می‌گردد.انسان‌ها آن گونه که می‌اندیشند و اعتقاد دارند رفتار می‌کنند و سبک زندگی همان روشهایی است که برای رسیدن به اهدافمان در زندگی اتخاذ می‌کنیم، بنابراین برای داشتن سبک زندگی اسلامی – ایرانی باید ابتدا اعتقادات و مبانی فکری‌مان را بر اساس اندیشه‌ها و آراء اسلامی بنا کنیم آن زمان است که همه‌ رفتارهای ما اسلامی می‌شود.جامعه ایرانی ما با اسلام عجین شده است.در راستای الگوی تفریح سالم باید به مشترکات تفریحی تمام جوامع توجه کنیم؛ زیرا شاد زیستن در تمام جوامع امر پسندیده‌ای است". نقش دولت در زمینه سازی شرایط بهره مندی از تفریحات سالم دولت ها وظیفه دارند زمینه را برای بهره مندی خانواده ها و افراد از تفریحات سالم فراهم سازند به گونه ای که هزینه های زیادی به خانوار ها تحمیل نگردد.غلامرضا استیفا جامعه شناس در این باره معتقد است:"امروزه پرداختن به تفریحات جزء سبد هزینه‌ خانواده‌های ما نیست و اولویت اول در سبد هزینه‌ خانوار تعیین مایحتاج و نیازهای اولیه خانواده است، بنابراین افراد ترجیح می‌دهند زمانی را برای تفریح بگذارند که امکان مالی آن را داشته باشند، این در حالی‌است که برای روی آوردن خانواده‌ها و جوانان به تفریح سالم باید امکانات تفریحی با هزینه‌ کم یا به صورت رایگان در اختیار آنان قرار گیرد". به عنوان مثال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید در فرهنگسراها امکانات بیشتری را فراهم کنند و کانون‌های جهانگردی نیز اردوهای گردشگری با هزینه بسیار کم را برای جوانان فراهم کنند تا هم بتوانند جوانان را در محیط‌های بیرون از خانه و در جمع گروه همسالان خود قرار دهند و هم جنبه‌های آموزشی مورد نظر را برایشان ایجاد کنند.نهادهای متولی باید با ایجاد برنامه‌های بلند مدت، هزینه‌ها را از جامعه بگیرند و دوباره به جامعه بازگردانند و این‌گونه نیازهای تفریحی جوانان را که از لحاظ مالی شرایط مناسبی را ندارند فراهم کنند.باید گزینه‌ها و امکانات تفریحی متعدد باشد تا جوان از جهت‌های مختلف به صورت درست سرگرم شود و زمینه پرداختن به مشکلات وعوامل مشکل ساز اجتماعی محدود شود و جوانان به مسائل ضد ارزشی روی نیاورند تا زندگی سالمی را داشته باشند و زمان‌شان را به طور سالم بگذرانند. انواع تفریحات سالم رفتن به محیط‌هایی همچون جنگل، پارک، نمایشگاه‌ها، موزه‌ها، شرکت در گردهمایی‌های فامیلی و گروه‌های همسالان، رفتن به سینما، تئاتر و گردهمایی‌های دانشجویی از انواع تفریحات سالم است که هزینه کمی دارد، ولی باید برای انجام آنها برنامه ریزی‌های لازم صورت پذیرد.امکانات تفریحی در جامعه‌ ما محدود است و باید افزایش امکانات تفریحی در دستور کار نهادهای مسئول و متولی این امر قرار گیرد.شهرداری‌ها متولی تأمین نواحی گردشگری و تأمین اوقات فراغت در جامعه هستند و به دلیل اینکه شهرداری یک نهاد مردمی است و هزینه‌اش را مردم تامین می‌کنند باید در راستای خدمت رسانی ایجاد الگوهای تفریحی سالم برای مردم را در برنامه‌های اصلی خود قرار دهد.از جمله تفریحات سالم دیگر گردش و سفر است که قرآن در گردش و تفریح به دو نکته اشاره دارد یکی اینکه گردش و تفریح بدون اندیشه و تفکر و بدون عبرت و پندپذیری نباشد و دوم اینکه باعث آلوده شدن انسان به گناهان دیگر نشود. از جمله تفریحات مؤمنین که سیره پیامبر بزرگوار اسلام (ص) و امامان (ع) بوده است شوخی و بازی با همسر، بازی با کودکان و نماز شب بوده است که مورد آخر باعث نشاط درونی می‌شود. خلاء فرهنگ ابراز شادی یکی از مشکلاتی که جامعه ما امروز با آن روبه رو است خلاء فرهنگی در خصوص چگونگی ابراز شادی است. حجت الاسلام سادات منصوری،رئیس مرکز پاسخگویی به شبهات دینی در مورد چگونگی ابراز شادی در جامعه می گوید:"متأسفانه در جامعه زیاد در مورد این مسئله کار نشده که دلایل تاریخی و جامعه شناختی متعددی دارد. ما در ایام سوگواری به خاطر سنن طولانی که از نسلهای گذشته به ما رسیده، می دانیم چگونه عزاداری کنیم اما در ابراز شادی همیشه راههای افراط و تفریط را می رویم و به آن راه حل میانه که مورد پسند شرع و سنتها و فرهنگ جامعه کشورمان باشد کمتر دست یافته ایم.ابراز شادی تقلیدی هم نیست و ما نمی توانیم از دیگران یا کشورهای همسایه و کشورهای شرقی و غربی تقلید کنیم و مثل چین و ژاپن و…کارناوالهایی به راه بیندازیم؛ بلکه باید بر اساس سنتهای جامعه خود روش درست ابراز شادی را با توجه به فرهنگ ایرانی – اسلامی خود بازسازی کنیم که جامعه شناسان و متولیان فرهنگی باید بر روی این مسئله کار کرده و به جامعه آموزش درستی در زمینه ابراز شادی دهند". وی با تایید این مطلب که ما الگوی مناسبی در ابراز شادی نداریم،می گوید:"این خلأ منجر به این شده است که در جامعه شاهد الگوگیری از فرهنگ های دیگر باشیم که همراه با سلایق شخصی رفتارهای نامناسبی را به اسم شادی انجام می دهند که فاقد پشتوانه فرهنگی و اعتقادی است.یک انقطاع فرهنگی در ابراز شادی در جامعه ایران به وجود آمده است. از صد سال پیش تا کنون ما آموزش شادی را نداریم اما قبل از آن متناسب با خرده فرهنگهای ایرانی، اشکال مختلف شادی را داشتیم اما متأسفانه در یک قرن اخیر یک انقطاعی حاصل شده و ما از سنتهای گذشته اطلاعی نداریم و همه را می خواهیم تقلیدی به دست آوریم که این الگوی تقلیدی با روح جامعه ما سازگاری ندارد و باید الگوهای ابراز شادی در ایران بازسازی شوند". برای تعریف یک الگوی مناسب و سالم برای تفریح و اوقات فراغت نیازمند همکاری همه دستگاه‌های اجرایی هستیم چرا که تفریحات سالم همانند قطعات پازلی هستند که باید در کنار یکدیگر قرار بگیرند تا هدف اصلی تشکیل شود.برای رسیدن به مطالبه مقام معظم رهبری در حوزه سبک زندگی بویژه ارائه الگوی تفریح سالم باید بتوانیم داشته‌های خودمان را که سرشار از فرهنگ غنی ایرانی- اسلامی است برای نوجوانان و جوانان نهادینه کنیم تا ضمن جلوگیری از ترویج فرهنگ غربی در کشور، برنامه های سالم و متناسب با فرهنگ کشور خودمان را به آنها ارائه کنیم. نکته مهم دیگر در بحث تفریحات سالم توجه به روحیات و نیاز های نوجوانان و جوانان است.هر مرحله از زندگی و هر رده سنی تفریح خاص خود را می‌طلبد و با توجه به اینکه خصلت انسان‌ها همواره زیاده خواهی و برتر خواهی است باید بتوان خواسته‌های جوانان و نوجوانان را مدیریت کرد و تفریحات سالم متناسب با گروه سنی شان را به آنان معرفی کرد.باید زمینه‌های تفریح کردن در جامعه و محیط فراهم باشد و محرک‌های بیرونی، تشویق پدر و مادر،‌ اعتماد به فرزندان و ایجاد فرصت برای جوانان اززمینه‌های تفریح کردن در جامعه‌اند و تنها کافی است تا نظارت توسط خانواده‌ها و مدیران و مسئولان انجام گیرد. تفریحات باید تا حد امکان متنوع باشند تا پس از یک دوره زمانی، زدگی را در فرد ایجاد نکنند و همواره تازگی خود را حفظ نمایند. در حال حاضر هرکسی تفریحات را به سلیقه خود تعریف و اجرا می کند. در این روند طبیعی است که تعداد بسیاری به خطا می روند و در نتیجه تاوان آن را کل جامعه می پردازد. در حالی که اگر مسئولان متولی این امر، تفریحات را در چارچوب شرع و عرف و فرهنگ مردم تعریف و آن را اجرا کنند احتمال آزمون و خطا بسیار پایین می آید. منبع: جنگ نرم