با نزدیک شدن عید تکاپوی خانواده ها برای خرید سال نو، خانه تکانی و دیگر امور در آخرین روزهای پایانی سال ۹۲  شدت می گیرد. در این میان خانواده هایی هستند که چشم امیدشان به نهادها و سازمان های حمایتی چون بهزیستی می باشد. بهانه ای شد تا در آخرین روزهای سال با سیدمحسن فلاح رئیس  اداره بهزیستی میبد به گفتگو بنشینیم و از اقدامات این نهاد برای مددجویانشان آگاه شویم. آنچه در زیر می خوانید ماحصل گفتگوی چندساعته ما با وی است.   بهزیستی در چه زمینه هایی یاری رسان نیازمندان است؟  فرد نیازمندی که به بهزیستی مراجعه می کند، فکر می کند که کمک ما فقط مادی است، در حالی که کمک های ما فراتر از کمک های مادی است. برای ما بحث توانمندی جسمانی فرد خیلی مهم است در حالی که خود فرد در جریان نیست. همین طور مباحث توانمندی های روانی- اجتماعی فرد، فرهنگی- اعتقادی و اقتصادی او هم مطرح است. متاسفانه توانمندی اقتصادی در ابتدای ذهن همه قرار می گیرد و کمک های مادی که برای فرد انجام می شود. نمونه بارز آن در اجتماع و سطح شهرستان است. به طوری که هرکسی دست نیاز دراز بکند چه در مسجد، خیابان و در مراکز درمانی باشد مردم عادت کرده اند که پول بدهند، بدون اینکه متوجه باشند این پول کجا می رود؟ با چه هدف و انگیزه ای پول می دهید؟ آیا این پول کمکی به فرد می کند؟ آیا این فرد شغلش تکدی گری است. تا زمانی که ما این طور کمک هایی را داشته باشیم قرار نیست اتفاق خاصی بیفتد؛ به غیر از اینکه یک عده که به تکدی گری عادت کرده اند، پول کلان و حرفه ای جمع می کنند و آن افراد کم رو، برای حفظ کرامتشان به کسی یا سازمانی مراجعه نمی کنند و حداقل سطح زندگی را دارند. در بحث پرونده هایی که تحت پوشش بهزیستی هست تقریباً این اتفاق افتاده است. یک سری افراد پرروتر خیلی به سمت ما آمدند و کمک از ما و مردم گرفتند که زندگیشان تا حدی تغییر کرده است. آن افرادی که کم روتر بودند کمتر آمدند که نمونه اش خانواده آقایی است که گروه فیتیله به منزلشان رفتند. این خانواده تنها یک بار به بهزیستی مراجعه کردند و جمع بندی کار به ما ارائه نشد. مردم و خیّرینی هستند که می گویند چرا بهزیستی این مسئله را مطرح نکرده است. درد بهزیستی همین است. سال های سال است که می گوید، بهزیستی برای کمک خیرین یک کانال خاصی دارد. این طور نیست که هر کسی بیاید کمک کند. مثلا کمیته حضرت امام یکی از راه های کمک مردم، صندوق صدقات می باشد، ولی بهزیستی وظیفه و سیاستش این نیست. خیری اگر بیاید پولی را به بهزیستی اهدا بکند آن پول را در راستای کار هزینه می شود. اینکه بتواند صندوق همه جا بگذارد نه این طور نیست.   در تاسیس موسسات خیریه میبد چه اهداف مد نظر قرار گرفته است؟ در خصوص موسسات خیریه شهرستان هدف این است که افراد با انگیزه، با تجربه و با تخصص بیایند و موسسه خیریه تاسیس کنند و کمک های مردمی را هدایت کنند. کمک ها باید در راستای مددکاریشان باشد. یعنی مددکار بگیرند، حالا نیرویی با حرفه مددکاری یا بصورت تجربی یا آکادمیک. آن موقع کمک هایشان استاندارد می شود، چرا که وقتی فرد می آید، چنان چه ما نیازهایش را ندانیم و نبینیم قطعاً نمی توانیم کار درست را انجام دهیم. به عنوان مثال؛ یک فرد برای کمک مالی به بهزیستی مراجعه می کند، وقتی بررسی می شود و کارهای مددکاری روی او انجام می شود متوجه می شویم که اصلاً  نیازش پول نیست. او اصلاً مهارت اجتماعی بلد نیست. مهارت زندگی بلد نیست. وقتی کسی که نمی تواند زندگی کند به او پول بدهید برایش سم است.   کمک های بهزیستی در چه بخش هایی هزینه می شود؟ کمک های بهزیستی در بخش های مسکن، درمان، جهیزیه، تحصیل، امرار معاش روزانه و وسایل اشتغال دسته بندی می شود. امروز نگاه ما نگاه سنتی قبل نیست. نگاه ما توانایی های فکری و اجتماعی فرد است و بعد، بقیه توانایی هایش. یعنی ما امروزه می گویم اگر یک دختری مثل الهام آقایی در بستر خوابیده و اندک چیزی می تواند نقاشی کند این ارزشمند است. این نقاشی در شهرستان ۴۰ میلیون و در کشور چیزی حدود ۲ میلیارد تومان به فروش رسیده است. ما به این خودباوری ها نیاز داریم.   شما برای بالا بردن خودباوری در مددجویانتان چه کرده اید؟ خوشبختانه چند سالی است در بهزیستی میبد کارهای خوبی انجام شده است. حداقل خودباوری مددکاران ما بالا رفته است. مراکز غیردولتی ما آموزش دیده اند. ما الان رتبه اول استان را در بحث توانمندسازی و بحث مراکز غیردولتی داریم ولی این کافی نیست. مردم شریف ما باید در جریان باشند که ما این جور کاری می کنیم. یعنی وقتی فرد در زمینه های توانمندی جسمانی، اقتصادی، روانی اجتماعی و فرهنگی اعتقادی به ما مراجعه می کند به او امتیاز می دهیم. کاری که الهام آقایی کرد یک توانمندی فرهنگی است. به روی اینها باید سرمایه گذاری شود و بعد در مسیر صحیح به کار گرفته شود. نمونه اش جشن کودکان سرطانی بود. این کاری که برای اولین دفعه در شهرستان انجام شد و در قبالش دیدیم که چه اتفاقی افتاد؟ به ۳۰-۴۰ کودک سرطانی کمک شد و در کنارش الهام آقایی هم دیده شد. این خودباوری ارزش دارد. این خودباوری که ما خیّری هستیم که این نقاشی را گران خریدیم. این یعنی ارزشمند بودن. اگر مددجویی که فقر دارد یک کار با دست خودش انجام داد و ما چندین برابر از او خریدیم خیلی بهتر از این است که ما پول به متکدی بدهیم. ما باید به افراد نیازمند یاد بدهیم از توانمندی ها و استعدادهایشان استفاده کنند. چه برنامه ای برای زنان سرپرست خانوار داشته اید؟ اخیراً برای زنان سرپرست خانواده از طرف یونسکو در میبد دوره ای برگزار شد. خود همین نشان دهنده این است که میبد یک سر و گردن در کشور جلوتر بوده است. بهزیستی میبد برای مددکاران با توجه به علاقه مندی و استعدادشان زمینه و بستر بالفعل کردن توانمندی هایشان را فراهم آورده است. زیلو ۱۰ سال پیش از میبد رخت بربسته بود. کارگاه های خاص زنان سرپرست خانوار را راه اندازی کردیم و این زنان در حال کار کردن هستند. در کنارش مددجویان ندوشن را آموزش دادیم.       چه پیشنهادی برای خیرین دارید؟ خیّرین ما می توانند با خرید تولیدات مددجویان بهزیستی کمک ارزنده ای به خودکفایی و توانمندسازی آنها داشته باشند. مثلا روکش صندلی را که در کارگاه مددجویان ما تولید می شود از اینها بخریم. گران تر بخریم. اشکالی ندارد اگر قرار است ۱۰۰ هزار تومان همین طور به کسی کمک کنیم،۱۰۰ هزار تومان را به مددجویان شاغل بدهیم و کار و محصول  آنها را خریداری کنیم. این کار باعث انگیزه می شود تا مددجو کارش را ادامه دهد. در کنار این قضیه یک عده بودند که به کارگاه خیاطی رفتند؛ حمایت کردیم و ادامه دادیم و این کار انجام شد و کنارش بحث های آرایشگاه، تاکسی تلفنی آفاق و نسیم وصال که دهه فجر آغاز به کار کرد، چاپ و تکثیر و … داشته ایم.   برای معلولین چه کرده اید؟ اعتقاد ما این است که نه تنها فردی که سالم است بلکه فرد معلول ما نیز باید آموزش های لازم را در راستای ارتقا و بالفعل کردن توانمندی هایشان ببیند. باید به معلول ما هم خودباوری یاد داد. انگیزه در آنها ایجاد کرد. ما یک سری معلولینی داریم که آموزش پذیرند و در حال حاضر در مرکز رشد بهزیستی کارهای دستی تولید می کنند. شاید خیّر ما حاضر نباشد چیزی بخرد. چه اشکالی دارد از اینها بخریم. برای تزئین خانه چیزهایی که آنها روی سفال و چوب درست می کنند را بخریم. به آنها انگیزه بدهیم. قطعاً بهتر کار می کنند. اعتقادشان بیشتر می شود. بحث بعدی توانپزشکی افراد است. به هر جهت اینها در بحث جسمانی مشکل دارند و به توانپزشکی احتیاج دارند. آیا شده خیّر ما چند تا ویلچر بخرد و اینجا بگذارد و بگوید بهزیستی اگر کسی پول نداشت این ویلچر را بگیرد و استفاده کند. مریضی که ۲ سال است در بستر افتاده اگر هزینه ویلچر نداشته باشد و ما کمکش نکنیم، تحلیل می رود، ولی با داشتن این ویلچر از نظر اجتماعی دیگر بیمار روحی روانی و مزمن نمی شود. یک مقدار باید روی پیشگیری کار کرد.     در مباحث روحی – روانی مددجویان بهزیستی چه اقداماتی انجام داده است؟ پیشگیری در مباحث روحی روانی  داشتن برنامه های شاد است. متاسفانه برنامه شاد و سالم در میبد کم داریم اگر به این سمت برویم ضرر نمی کنیم. باید کار تحقیقی پژوهشی انجام دهیم. روی مبحث روحی- روانی در شهرستان کم کار شده است. ارگان هایی که وظیفه شان است یک طرح تحقیقی پژوهشی بدهند. چند درصد مردم میبد روحی- روانی هستند؟ چرا روحی- روانی اند؟ چند درصد ازدواج فامیلی داشته اند؟ چنددرصدشان مشاوره ژنتیک را جدی نگرفته اند. اگر بر روی این ها کار شود، ارزش دارد. این است که می گویم فراتر باید حرکت کنیم. من خوشحالم که در طی۲-۳ سال گذشته طرح آسیبهای طلاق میبد اجرایی شد. اعتبارش هم گرفته شد. متاسفانه به بحث پیشگیری ایمان نداریم و بیشتر به صورت شعار است. اگر پیشگیری آسیب های کلان جامعه انجام شود ضرر و زیان جامعه کمتر می شود. تنها یک الهام آقایی در میبد نیست. خانواده های دیگری هم، بهزیستی شهرستان دارد. خانواده ۳ معلولیتی در میبد زیاد داریم. حتی ۵ معلولیتی هم داریم. پدر و مادر معلول با ۳ فرزند معلول. برای معلولینی که قابل برگشت نیستند؛ فقط در بحث توانمندی و توانپزشکی شان کار می کنیم.   مهمترین آموزش هایی که بهزیستی ارائه می دهد چیست؟ مهمترین آموزش ما، بحث مهارت زندگی است. مهارت زندگی هم چیزی است که از کودکی انسان باید یاد بگیرد منتها تا سالمندی هم اگر کسی آموزش ندیده بازهم غفلت نکند و بیایند این آموزش ها را فرا بگیرد. در مناطق میبد با همکاری بعضی ارگانهای خاص این آموزش ها را راه اندازی کرده ایم که نمونه اش همین یکشنبه بازار روانشناسی است. بازار یعنی هرکسی که نیاز دارد به آن مراجعه کند حالا هرکسی که به مسئله مشاوره نیاز دارد به این بازار رجوع کند. من مطمئن هستم که دست خالی بر نمی گردد. مشکلات حال میبد هم مشکلات قدیم نیست. حتی مشکلات ماه پیش هم نیست. مشکلات امروز میبد با یک ماه پیش در همه بسترها قابل مقایسه نیست. در بستر اعتیاد، طلاق و بقیه آسیبها.   آقای فلاح در حال حاضر چه مشکلی جامعه میبد را تهدید می کند؟ بزرگترین مشکل حال حاضر شهرستان عدم همسرداری صحیح است. یعنی در بحث انتخاب همسر و ازدواج متاسفانه خانواده ها درست کار نمی کنند. یک مقداریش در بحث معلولیت های پنهان مثل مشکلات روحی -روانی است که بعد از ازدواج متوجه می شوند که دیگر نتوانند کاری بکنند و یک مقداری هم در بحث آسیب هایی که در خانواده ها میان زن و مرد است که به قیمت طلاق حل شده است. اگر موسساتی بیایند در قسمت انتخاب درست همسر، ازدواج و همسرداری کار کنند ما استقبال می کنیم. در دراز مدت خیلی می توان کار کرد. موسسات  مشاور بگیرند، مشاوره های درست، انتخاب همسر بدهند تا گزینش های بهتری انجام گیرد تا در نهایت شاهد ازدواج های موفقی باشیم.   شما برای رفع آسیب های غیربومی ها چه پیشنهادی دارید؟ به نظرمن قبل از هرچیز نیاز است تا ما یک پایشی در کارخانجات داشته باشیم. با جلسه و حرف حل شدنی نیست. مدیرهای محترم کارخانجات از سوی فرمانداری دعوت شوند و کارگرانشان را پایش بکنند. کارگران سالم شان را حفظ کنند و دوره های آموزشی برایشان بگذارند و کارگرانی که ناسالم هستند عذرشان را بخواهند، چرا که این افراد نه تنها به کارخانه بلکه به مردم شهرستان ضربه می زنند.   چه پیشنهادی برای خانواده های میبدی در ایام عید دارید؟ شب عید است. خانواده ها در جریان باشند هر ریالی که به بهزیستی بدهند اطمینان داشته باشند که مددکاری می شود و به نحو احسن هزینه می شود. ما در اداره یک عدالت توزیع داریم آن مقداری که بودجه های دولتی داریم به تساوی تقسیم می شوند منتها کافی نیست. تقریباً نصفی از هزینه های مددجویی از طریق دولت تامین می شود. نصفی از طریق مشارکت مردم باید صورت بگیرد. موسسات در این چند سال خیلی تلاش کردند که استاندارد سازیشان انجام شود، که اینطور هم شده است. موسسات موفقی در شهرستان ایجاد و راه اندازی شده و در آینده هم به همین سمت وسو پیش می رود. منتها از مردم انتظار داریم بیشتر بهزیستی را یاری کنند. بهزیستی برای ایام عید چه برنامه ای تدارک دیده است؟ برنامه ای شبه خانواده داریم. یک سری دیدارهای مسولین با بچه های بدسرپرست و بی سرپرست که در ۳مرکز نگهداری می شوند را داریم. بازدید از خانواده های مددجو، زنان سرپرست خانواده و معلولین هم داریم. آخرین۵ شنبه امسال یک بازدید عمومی از مرکز محبت برای مردم داریم که مردم می توانند به آنجا بروند و شادی هایشان را با آنها تقسیم کنند. در آنجا جمعی از معلولین ذهنی و روانی دختر بالای ۱۴ سال شهرستان که ۱۳۰ نفر هستند زندگی می کنند که مردم می توانند هدایایی را به آنها بدهند. حرکت نوی امسال جشن فرهیختگان میبد است که با همکاری دانشگاه آزاد، فرمانداری، انجمن فرهیختگان شهرستان که بهزیستی هم بحث میزبانی و مشارکت را انجام می دهد.   حرف آخر: بهزیستی برای یک گروه خاصی نیست. بهزیستی برای بهتر زیستن همه افراد جامعه به وجود آمده است. روی همین بستر دارند قدم بر می دارد. مخصوصاً در بحث آموزش هایی که چندسال اخیر شروع شده است