در گفت‌وگو با شهردار بررسی شد
تاریخ میبد؛ گمشده ميان ديوار ساختمان‌های جدید
گروه مدیریت شهری، نجمه جمشیدی - شهر میبد باوجود داشتن آثار باستانی بی‌نظیر چند هزار ساله، طبیعت بکر و چشم‌اندازهای فوق‌العاده، به دلیل ضعف زیرساخت‌های گردشگری نتواسته است از بازار گردشگری، سود و درآمد متناسب با این ظرفیت‌ها را کسب کند. شاید این ضعف همراستا با سایر ضعف‌های کشور در این باره باشد. اما این در حالی است که اکنون صنعت گردشگری به یکی از سودآورترین صنایع موجود در جهان تبدیل شده است که تاثیر زیادی بر اشتغال و درآمدزایی کشورها داشته است. مزایای گردشگری یکی از مزایای صنعت گردشگری، نداشتن وابستگی به سرمایه‌گذاری‌های با حجم زیاد و زمان‌بر است. تنها کافی است در کشور یا شهرستانی آثار باستانی یا جاذبه طبیعی داشته باشید،در این صورت می‌توانید با تبلیغات و با ایجاد امکانات رفاهی و اقامتی شاهد افزایش گردشگران آن منطقه باشید. در کشور ما باوجود بودن جاذبه‌های گردشگری فراوان در هر زمینه، این صنعت مغفول مانده و کمتر مسئولی به عنوان اولویت به آن نگاه می‌کند. شواهد نشان می‌دهند بسیاری از کشورهای همسایه، گرمی‌بازار گردشگری خود را مدیون هموطنانی هستند که با بسیاری از مناطق گردگشری کشور ناآشنا هستند. اکنون پرسش این است که آیا هموطنان ما علاقه‌ای به گردشگری داخلی ندارند یا اینکه زیرساخت‌های گردشگری به اندازه‌ای ضعیف است که آنان ترجیح می‌دهند به گردشگری داخلی نپردازند؟ شهری با پیشینه دراز میبد با پیشینه تاریخی چندهزار ساله، یکی از مهم‌ترین شهرهای استان یزد به‌شمار می‌رود. این شهر با جمعیتی بالغ بر 73 هزار نفر در شمال غربی یزد و سر راه یزد به اصفهان و تهران قرار دارد. از اماکن تاریخی و دیدنی این شهر می‌توان به رباط شاه عباسی، برج کبوترخان و آتشکده‌هایی چون آتشکده حسن آباد، مزرعه کلانتر، پیرخرمن و پیر مزرعه حاجی، نارین قلعه، مسجد جامع میبد، مجموعه کاروانی رباط، پیر چراغ، موزه زیلو، آسیاب‌‌ها، باروی شهر قدیم شامل برج‌ها، حصارها، خندق‌ها و دروازه‌های شهر، موزه سفال و سرامیک میبد و موزه پست اشاره کرد. بسیاری از این آثار در فهرست آثار ملی و جهانی به ثبت رسید‌اند. توقف ناچیز گردشگران در شهر میبد نیز مانند دیگر مناطق گردشگری کشور آنگونه که باید، نتوانسته است در این حوزه موفق باشد. روزانه گردشگران خارجی و داخلی بسیاری از این شهر دیدن می‌کنند. اما این بازدید‌ها فقط چند ساعت طول می‌کشد و همین باعث شده است که گردشگری از لحاظ درآمدزایی تاثیر زیادی برای شهر نداشته باشد. در کنار این ضعف، این شهر از مشکلات دیگری نیز رنج می‌برد، مشکلاتی که در توسعه نامتوازن و نابودی میراث طبیعی و تاریخی به بهای ساخت‌وسازهای بی‌قواره ریشه دارد. نابودی باغ‌های میبد در نبود برنامه‌ریزی میبد از به هم پیوستن 17 محله تشکیل شده است. اکنون این شهر را می‌توان به دو بخش میبد جدید و قدیم تقسیم کرد. در بافت قدیم، به دلیل وجود بافت فرسوده و توسعه نیافتن امکانات شهری، شهروندان ناگزیر به ساخت میبد جدید شدند. شهردار این شهر دراین‌باره به «قانون» می‌گوید: مسکن و شهرسازی هیچگونه تعریف و برنامه‌ریزی مشخصی برای میبد جدید نداشته‌اند، همچنین به دلیل نبود یک برنامه مناسب برای شهر، مردم به اراضی کشاورزی و باغ‌ها هجوم آورده و آن‌ها را نابود کردند. محمدحسین هدایی ادامه می‌دهد: میبد در قدیم به‌عنوان باغ‌شهر معروف بود که متاسفانه با احداث چندین شهرک جدید اقماری به صورت پراکنده، 90 درصد این باغ‌ها نابود شده‌اند. وی ادامه می‌دهد: اگر برنامه جامع و مشخصی برای شهرسازی میبد وجود داشت، این شهرک‌ها در قالب یک شهرک تجمیع شده بودند و می‌توانستیم از باغ‌های اطراف به‌منظور توسعه سرانه فضای سبز استفاده کنیم. پراکندگی میبد جدید هدایی می‌افزاید: بافت قدیم شهر متمرکز و تجمیع شده است، اما بافت جدید پراکنده است و این خدمات‌رسانی به شهروندان را برای شهرداری با مشکل مواجه کرده است. یکی دیگر از مشکلات این شهر، ناآشنایی شهروندان با مسائل شهرنشینی است. زیرا بسیاری از اقدامات شهرداری‌ها وابسته به فرهنگ شهری است. به عنوان مثال شهروندان هرجا که بخواهند، نخاله‌های ساختمانی خود را تخلیه می‌کنند و به این مسئله که شهر آنان یک شهر گردشگری است، توجه نمی‌کنند. نبود فرهنگ شهرنشینی گسترش شهر همزمان و همراه با آموزش شهرنشینی نبوده است. این نکته‌ای است که شهردار به آن اشاره کرده و می‌افزاید: این درحالی است که میبد یک شهر نخبه‌پرور است و به نظر می‌رسد این مشکل ناشی از نبود ارتباط میان مدیران شهری و شهروندان است. هدایی درباره آموزش شهرنشینی می‌گوید: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های شهرداری در سال آینده آموزش فرهنگ شهرنشینی به شهروندان است. در نظر داریم این کار را به صورت اساسی و پایه انجام دهیم. به‌همین‌منظور از مقطع ابتدایی در مدارس آموزش صورت می‌گیرد. این مسئول با اشاره به پروژه‌های عمرانی شهرداری میبد بیان می‌کند: ایجاد فضای نشاط و تفریح برای جوانان یکی از وظایف مدیران شهری است. اولویت ما در پروژه‌های عمرانی، تقویت و توسعه سرانه‌های فضای سبز و پارک است. در میبد چندین پارک داریم، اما این پارک‌ها تنها امکانات تفریحی خیلی معمولی برای کودکان دارند و عملا یک جوان میبدی تنها می‌تواند در آن پارک قدم بزند، زیرا هیچگونه امکانات تفریحی و سرگرمی‌برای آنان وجود ندارد. مشارکت بخش خصوصی راه توسعه گردشگری شهردار میبد با اشاره به بازار گردشگری این شهر تصریح می‌کند: روزانه تعداد زیادی گردشگر داخلی و خارجی از شهر بازدید می‌کنند. اما زمان ماندگاری آنان در این شهر بسیار کم است و آنان فقط چند ساعت در شهر می‌مانند. هدایی اضافه می‌کند: می‌توان گفت آنان از جاذبه‌های بصری این شهر استفاده می‌کنند، اما پولی در شهر هزینه نمی‌کنند و برای میبد درآمدزایی ندارند. به گفته این مسئول، یکی از مهم‌ترین دلایل ماندگارنشدن گردشگر در این شهر به کمبود هتل و نزدیکی این شهر به یزد بازمی‌گردد. هدایی می‌افزاید: 80 هکتار بافت تاریخی در شهر وجود دارد، البته در بخش بازسازی آن کارهای خوبی انجام شده است. اما باتوجه به ظرفیت‌های بالای شهر، زیرساخت‌های گردشگری در این شهر ضعیف است. شهردار می‌گوید: یکی از راه‌های تقویت زیرساخت‌های گردشگری استفاده ار توان و مشارکت بخش خصوصی است. زیرا بخش خصوصی باتوجه به درآمدزایی که این صنعت دارد، تمایل زیادی به سرمایه‌گذاری در این بخش دارند. یکی از برنامه‌های شهرداری در بخش توسعه صنعت گردشگری، مشارکت با بخش خصوصی در احداث یک هتل است، این کار علاوه بر افزایش ماندگاری گردشگرو اشتغالزایی، می‌تواند راه مناسبی برای ایجاد درآمد پایدار برای شهرداری باشد. راه‌اندازی تور ماشین‌سواری صحرایی وی در ادامه می‌گوید: رودخانه‌های بسیاری با چشم‌اندازهای زیبا در اطراف شهر میبد هستند، باتوجه به ظرفیت‌هایی که در این مناطق وجود دارد، می‌توان در راستای راه‌اندازی تورهای ماشین‌سواری استفاده کرد که اکنون یکی از تفریحات پرطرفدار در کشور محسوب می‌شود. به گفته این مسئول، یکی از جاذبه‌های طبیعت یزد و شهر میبد، آسمان آن است. احداث یک رصدخانه مدرن نیز می‌تواند در ماندگاری گردشگران بسیار موثر باشد. همچنین با میراث فرهنگی رایزنی شده است که با مشارکت بخش خصوصی نمایشگاه و کارگاه صنایع دستی احداث شود. این امکان برای گردشگران فراهم شود که بتوانند سفالگری و دیگر هنرهای صنایع دستی را خود انجام دهند. گفتگویی شهردار میبد با روزنامه قانون چاپ شده در 19 آذرماه 92
گروه مدیریت شهری، نجمه جمشیدی - شهر میبد باوجود داشتن آثار باستانی بی‌نظیر چند هزار ساله، طبیعت بکر و چشم‌اندازهای فوق‌العاده، به دلیل ضعف زیرساخت‌های گردشگری نتواسته است از بازار گردشگری، سود و درآمد متناسب با این ظرفیت‌ها را کسب کند. شاید این ضعف همراستا با سایر ضعف‌های کشور در این باره باشد. اما این در حالی است که اکنون صنعت گردشگری به یکی از سودآورترین صنایع موجود در جهان تبدیل شده است که تاثیر زیادی بر اشتغال و درآمدزایی کشورها داشته است. مزایای گردشگری یکی از مزایای صنعت گردشگری، نداشتن وابستگی به سرمایه‌گذاری‌های با حجم زیاد و زمان‌بر است. تنها کافی است در کشور یا شهرستانی آثار باستانی یا جاذبه طبیعی داشته باشید،در این صورت می‌توانید با تبلیغات و با ایجاد امکانات رفاهی و اقامتی شاهد افزایش گردشگران آن منطقه باشید. در کشور ما باوجود بودن جاذبه‌های گردشگری فراوان در هر زمینه، این صنعت مغفول مانده و کمتر مسئولی به عنوان اولویت به آن نگاه می‌کند. شواهد نشان می‌دهند بسیاری از کشورهای همسایه، گرمی‌بازار گردشگری خود را مدیون هموطنانی هستند که با بسیاری از مناطق گردگشری کشور ناآشنا هستند. اکنون پرسش این است که آیا هموطنان ما علاقه‌ای به گردشگری داخلی ندارند یا اینکه زیرساخت‌های گردشگری به اندازه‌ای ضعیف است که آنان ترجیح می‌دهند به گردشگری داخلی نپردازند؟ شهری با پیشینه دراز میبد با پیشینه تاریخی چندهزار ساله، یکی از مهم‌ترین شهرهای استان یزد به‌شمار می‌رود. این شهر با جمعیتی بالغ بر 73 هزار نفر در شمال غربی یزد و سر راه یزد به اصفهان و تهران قرار دارد. از اماکن تاریخی و دیدنی این شهر می‌توان به رباط شاه عباسی، برج کبوترخان و آتشکده‌هایی چون آتشکده حسن آباد، مزرعه کلانتر، پیرخرمن و پیر مزرعه حاجی، نارین قلعه، مسجد جامع میبد، مجموعه کاروانی رباط، پیر چراغ، موزه زیلو، آسیاب‌‌ها، باروی شهر قدیم شامل برج‌ها، حصارها، خندق‌ها و دروازه‌های شهر، موزه سفال و سرامیک میبد و موزه پست اشاره کرد. بسیاری از این آثار در فهرست آثار ملی و جهانی به ثبت رسید‌اند. توقف ناچیز گردشگران در شهر میبد نیز مانند دیگر مناطق گردشگری کشور آنگونه که باید، نتوانسته است در این حوزه موفق باشد. روزانه گردشگران خارجی و داخلی بسیاری از این شهر دیدن می‌کنند. اما این بازدید‌ها فقط چند ساعت طول می‌کشد و همین باعث شده است که گردشگری از لحاظ درآمدزایی تاثیر زیادی برای شهر نداشته باشد. در کنار این ضعف، این شهر از مشکلات دیگری نیز رنج می‌برد، مشکلاتی که در توسعه نامتوازن و نابودی میراث طبیعی و تاریخی به بهای ساخت‌وسازهای بی‌قواره ریشه دارد. نابودی باغ‌های میبد در نبود برنامه‌ریزی میبد از به هم پیوستن 17 محله تشکیل شده است. اکنون این شهر را می‌توان به دو بخش میبد جدید و قدیم تقسیم کرد. در بافت قدیم، به دلیل وجود بافت فرسوده و توسعه نیافتن امکانات شهری، شهروندان ناگزیر به ساخت میبد جدید شدند. شهردار این شهر دراین‌باره به «قانون» می‌گوید: مسکن و شهرسازی هیچگونه تعریف و برنامه‌ریزی مشخصی برای میبد جدید نداشته‌اند، همچنین به دلیل نبود یک برنامه مناسب برای شهر، مردم به اراضی کشاورزی و باغ‌ها هجوم آورده و آن‌ها را نابود کردند. محمدحسین هدایی ادامه می‌دهد: میبد در قدیم به‌عنوان باغ‌شهر معروف بود که متاسفانه با احداث چندین شهرک جدید اقماری به صورت پراکنده، 90 درصد این باغ‌ها نابود شده‌اند. وی ادامه می‌دهد: اگر برنامه جامع و مشخصی برای شهرسازی میبد وجود داشت، این شهرک‌ها در قالب یک شهرک تجمیع شده بودند و می‌توانستیم از باغ‌های اطراف به‌منظور توسعه سرانه فضای سبز استفاده کنیم. پراکندگی میبد جدید هدایی می‌افزاید: بافت قدیم شهر متمرکز و تجمیع شده است، اما بافت جدید پراکنده است و این خدمات‌رسانی به شهروندان را برای شهرداری با مشکل مواجه کرده است. یکی دیگر از مشکلات این شهر، ناآشنایی شهروندان با مسائل شهرنشینی است. زیرا بسیاری از اقدامات شهرداری‌ها وابسته به فرهنگ شهری است. به عنوان مثال شهروندان هرجا که بخواهند، نخاله‌های ساختمانی خود را تخلیه می‌کنند و به این مسئله که شهر آنان یک شهر گردشگری است، توجه نمی‌کنند. نبود فرهنگ شهرنشینی گسترش شهر همزمان و همراه با آموزش شهرنشینی نبوده است. این نکته‌ای است که شهردار به آن اشاره کرده و می‌افزاید: این درحالی است که میبد یک شهر نخبه‌پرور است و به نظر می‌رسد این مشکل ناشی از نبود ارتباط میان مدیران شهری و شهروندان است. هدایی درباره آموزش شهرنشینی می‌گوید: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های شهرداری در سال آینده آموزش فرهنگ شهرنشینی به شهروندان است. در نظر داریم این کار را به صورت اساسی و پایه انجام دهیم. به‌همین‌منظور از مقطع ابتدایی در مدارس آموزش صورت می‌گیرد. این مسئول با اشاره به پروژه‌های عمرانی شهرداری میبد بیان می‌کند: ایجاد فضای نشاط و تفریح برای جوانان یکی از وظایف مدیران شهری است. اولویت ما در پروژه‌های عمرانی، تقویت و توسعه سرانه‌های فضای سبز و پارک است. در میبد چندین پارک داریم، اما این پارک‌ها تنها امکانات تفریحی خیلی معمولی برای کودکان دارند و عملا یک جوان میبدی تنها می‌تواند در آن پارک قدم بزند، زیرا هیچگونه امکانات تفریحی و سرگرمی‌برای آنان وجود ندارد. مشارکت بخش خصوصی راه توسعه گردشگری شهردار میبد با اشاره به بازار گردشگری این شهر تصریح می‌کند: روزانه تعداد زیادی گردشگر داخلی و خارجی از شهر بازدید می‌کنند. اما زمان ماندگاری آنان در این شهر بسیار کم است و آنان فقط چند ساعت در شهر می‌مانند. هدایی اضافه می‌کند: می‌توان گفت آنان از جاذبه‌های بصری این شهر استفاده می‌کنند، اما پولی در شهر هزینه نمی‌کنند و برای میبد درآمدزایی ندارند. به گفته این مسئول، یکی از مهم‌ترین دلایل ماندگارنشدن گردشگر در این شهر به کمبود هتل و نزدیکی این شهر به یزد بازمی‌گردد. هدایی می‌افزاید: 80 هکتار بافت تاریخی در شهر وجود دارد، البته در بخش بازسازی آن کارهای خوبی انجام شده است. اما باتوجه به ظرفیت‌های بالای شهر، زیرساخت‌های گردشگری در این شهر ضعیف است. شهردار می‌گوید: یکی از راه‌های تقویت زیرساخت‌های گردشگری استفاده ار توان و مشارکت بخش خصوصی است. زیرا بخش خصوصی باتوجه به درآمدزایی که این صنعت دارد، تمایل زیادی به سرمایه‌گذاری در این بخش دارند. یکی از برنامه‌های شهرداری در بخش توسعه صنعت گردشگری، مشارکت با بخش خصوصی در احداث یک هتل است، این کار علاوه بر افزایش ماندگاری گردشگرو اشتغالزایی، می‌تواند راه مناسبی برای ایجاد درآمد پایدار برای شهرداری باشد. راه‌اندازی تور ماشین‌سواری صحرایی وی در ادامه می‌گوید: رودخانه‌های بسیاری با چشم‌اندازهای زیبا در اطراف شهر میبد هستند، باتوجه به ظرفیت‌هایی که در این مناطق وجود دارد، می‌توان در راستای راه‌اندازی تورهای ماشین‌سواری استفاده کرد که اکنون یکی از تفریحات پرطرفدار در کشور محسوب می‌شود. به گفته این مسئول، یکی از جاذبه‌های طبیعت یزد و شهر میبد، آسمان آن است. احداث یک رصدخانه مدرن نیز می‌تواند در ماندگاری گردشگران بسیار موثر باشد. همچنین با میراث فرهنگی رایزنی شده است که با مشارکت بخش خصوصی نمایشگاه و کارگاه صنایع دستی احداث شود. این امکان برای گردشگران فراهم شود که بتوانند سفالگری و دیگر هنرهای صنایع دستی را خود انجام دهند.
