آخرین روز ماه ذی‌القعده سال ۲۲۰ هجری قمری یادآور سالروز شهادت امام همامی است که در عنفوان جوانی با ظلم و ستم خلیفه عباسی شربت شهادت را نوشید و دعوت حق را لبیک گفت و همان امامی که مادرش گفت: من داراى پسرى شده‌‏ام که همچون موسى شکافنده دریاهاى علم است و مانند عیسى مادرى پاک دارد. حضرت امام محمد تقى، دهم ماه رجب سال ۱۹۵ هجری قمری در مدینه منوره چشم به جهان گشود. پدر بزرگوارش حضرت رضا(ع) و مادر ارجمندش بانویى مصرى تبار به نام سبیکه بود . ریحانه و خیزران از دیگر نام‌هاى مادر امام جواد(ع) است. نگاهی به زندگانی امام جواد علیه السلام آگاهی‌های تاریخی درباره زندگی امام جواد علیه السلام چندان گسترده نیست؛ زیرا افزون بر آن که محدودیت‌های سیاسی همواره مانع از انتشار اخبار مربوط به امامان معصوم علیه السلام می گردید، تقیه و شیوه های پنهانی مبارزه که برای " حفظ امام و شیعیان از فشار حاکمیت" بود، عامل مؤثری در عدم نقل اخبار در منابع تاریخی است. افزون بر آن، زندگی امام جواد علیه السلام چندان طولانی نبوده است که اخبار فراوانی هم از آن در دسترس ما قرار گیرد. حاج حسن خلج و نیز گفتنی است، زمانی که امام رضا علیه السلام به خراسان برده شد، هیچ یک از اعضای خانواده خود را به همراه نبرد و در آنجا تنها زندگی می کرد. و از اخبار مربوط به شهادت امام رضا علیه السلام چنین بر می آید که امام جواد علیه السلام آن هنگام در مدینه اقامت داشت و تنها برای غسل پدر و اقامه نماز به آن حضرت در طوس حضور یافت. هنگامی که مأمون بعد از شهادت امام رضا علیه السلام در سال ۲۰۴ به بغداد بازگشت، از ناحیه حضرتش اطمینان خاطر پیدا کرده بود، ولی این را می دانست که شیعیان پس از امام رضا علیه السلام فرزند او را به امامت خواهند پذیرفت و در این صورت خطر همچنان بر جای خود خواهد ماند. او سیاست کنترل امام کاظم علیه السلام توسط پدرش را- که او را به بغداد آورده و زندانی کرده بود- به یادداشت و با الهام از این سیاست، همین رفتار را با امام رضا علیه السلام در پیش گرفت، ولی با ظاهری آراسته و فریبکارانه، به گونه ای که می کوشید نه تنها در ظاهر امر مسأله زندان و مانند آن در کار نباشد، بلکه با برخورد دوستانه، چنین تبلیغ شود که او علاقه و محبت ویژه نیز به ایشان دارد. اینک نوبت امام جواد علیه السلام فرا رسیده بود تا به نحوی کنترل شود. مأمون برای انجام این هدف، دختر خود را به عقد وی درآورد و او را داماد خود کرد. از همین رهگذر بود که مأمون به راحتی می توانست از طرفی امام را در کنترل خود داشته باشد و از طرف دیگر آمد و شد شیعیان و تماس های آنان را با آن حضرت زیر نظر بگیرد. بر اساس برخی نقلها، مأمون پس از ورود به بغداد- در سال۲۰۴- بلافاصله امام جواد علیه السلام را از مدینه به بغداد فراخواند. افزون بر این، مأمون متهم بود که امام رضا علیه السلام را به شهادت رسانده است. اکنون می بایست با فرزند وی به گونه ای رفتار کند که از آن اتهام نیز مبرّی شود. از روایتی که شیخ مفید از ریان بن شبیب نقل کرده، چنین بر می آید: موقعی که مأمون تصمیم به ازدواج ام فضل با امام جواد علیه السلام گرفت، عباسیان برآشفتند؛ زیرا ترس آن داشتند که پس از مأمون، خلافت به خاندان علوی برگردد، چنانکه درباره امام رضا علیه السلام هم به سختی دچار همین نگرانی شده بودند. ولی به طوری که از دو روایت فوق برمی آید، آنان مخالفت خود را به گونه دیگری وانمود کرده و گفتند: دختر خود را به ازدواج کودکی درمی آورد که :" لَم یتَفَقَّهُ فی دینِ الله ولا یعرف حلاله من حرامه ولا فرضاً من سنّته"؛ کودکی که تفقه در دین خدا ندارد، حلال را از حرام تشخیص نمی دهد و واجب را از مستحب باز نمی شناسد. مأمون در مقابل این برخورد، مجلسی برپا کرد و امام جواد علیه السلام را به مناظره علمی با یحیی بن اکثم، بزرگترین دانشمند و فقیه سنی آن عصر، فراخواند تا بدین وسیله مخالفان و اعتراض کنندگان عباسی را به اشتباه خود آگاه کند. این در حالی بود که بنا به این دو روایت، هنگام عقد ازدواج ام فضل با امام جواد علیه السلام هنوز به آن حضرت " صبی" اطلاق می شده است.  مکتب علمى امام جواد علیه السلام مى‏ دانیم که یکى از ابعاد بزرگ زندگى ائمه ما، بعد فرهنگى آنها است. این پیشوایان بزرگ هرکدام درعصر خود فعالیت فرهنگى داشته در مکتب خویش شاگردانى تربیت مى‏ کردند و علوم و دانش هاى خود را توسط آنان در جامعه منتشر مى‏ کردند، اما شرائط اجتماعى و سیاسى زمان آنان یکسان نبوده است، مثلا در زمان امام باقرعلیه السلام و امام صادق علیه السلام شرائط اجتماعى مساعد بود و به همین جهت دیدیم که تعداد شاگردان و راویان حضرت صادق علیه السلام بالغ برچهار هزار نفر مى‏ شد، ولى از دوره امام جواد تا امام عسکرى علیه السلام به دلیل فشارهاى سیاسى و کنترل شدید فعالیت آنان از طرف دربار خلافت، شعاع فعالیت آنان بسیار محدود بود و ازاین‏ نظر تعداد راویان و پرورش یافتگان مکتب آنان نسبت ‏به زمان حضرت صادق علیه السلام کاهش بسیار چشمگیرى را نشان مى ‏دهد. بنابراین اگر مى‏ خوانیم که تعداد راویان و اصحاب حضرت جوادعلیه السلام قریب صد و ده نفر بوده‏اند  و جمعا ۲۵۰ حدیث از آن حضرت نقل شده، نباید تعجب کنیم، زیرا از یک سو، آن حضرت شدیدا تحت مراقبت و کنترل سیاسى بود و از طرف دیگر، زود به شهادت رسید و به اتفاق نظر دانشمندان بیش از بیست و پنج‏ سال عمر نکرد! درعین حال، باید توجه داشت که در میان همین تعداد محدود اصحاب و راویان آن حضرت، چهره‏هاى درخشان و شخصیتهاى برجسته‏اى مانند: على بن مهزیار، احمد بن محمد بن ابى نصر بزنطى، زکریا بن آدم، محمد بن اسماعیل بن بزیع، حسین بن سعید اهوازى، احمد بن محمد بن خالد برقى بودند که هر کدام در صحنه علمى و فقهى وزنه خاصى به شمار مى‏رفتند، و برخى داراى تالیفات متعدد بودند. از طرف دیگر، روایان احادیث امام جوادعلیه السلام تنها در محدثان شیعه خلاصه نمى‏شوند، بلکه محدثان و دانشمندان اهل تسنن نیز معارف و حقایقى از اسلام را از آن حضرت نقل کرده‏اند. به عنوان نمونه «خطیب بغدادى‏» احادیثى با سند خود ازآن حضرت نقل کرده است. (۶) هم چنین حافظ «عبد العزیز بن اخضر جنابذى‏» در کتاب «معالم العترة الطاهرة‏» (۷) و مؤلفانى نیز مانند: ابو بکر احمد بن ثابت، ابواسحاق ثعلبى، و محمد بن مندة بن مهربذ در کتب تاریخ و تفسیر خویش روایاتى از آن حضرت نقل کرده‌اند. صحنه‌ای شگفت‌آور از امام جواد (ع) حکیمه – دختر حضرت موسى بن جعفر و خواهر امام رضا علیهم السلام – حکایت می کند: وقتی زمان ولادت حضرت جواد الائمّه علیه السلام نزدیک شد، حضرت ابوالحسن، امام رضا علیه السلام مرا به همراه همسرش، خیزران – مادر حضرت جواد علیه السلام – با یک نفر قابله (ماما) داخل یک اتاق قرار داد و درب اطاق را بست. وقتى نیمه شب فرا رسید، ناگهان چراغ خاموش شد و اتاق تاریک گشت ؛ و ما ناراحت و متحیّر شدیم که در آن تاریکى، در چنین موقعیّتى حسّاس چه کنیم؟ در همین تشویش و اضطراب به سر مى بردیم که ناگاه درد زایمان خیزران شروع شد؛ و اندکى بعد وجود مبارک و نورانى حضرت ابوجعفر، محمّد جواد علیه السلام از مادر تولّد یافت و با ظهور طلیعه نورش تمام اتاق روشن گشت. حکیمه می گوید: به مادرش، خیزران گفتم: خداوند کریم به واسطه وجود مبارک و نورانى این نوزاد عزیز، تو را از روشنائى و نور چراغ بى نیاز گردانید. پس چون نوزاد بر زمین قرار گرفت، نشست و نور تشعشع انوار الهى، تمام اطراف بدنش را فرا گرفت، تا آن که صبح شد و پدر بزرگوارش حضرت ابوالحسن، علىّ بن موسى الرّضا علیهماالسلام تشریف آورد؛ و با لبخندى نوزاد عزیز را در آغوش گرفت؛ و پس از لحظه اى او را در گهواره نهاد و به من فرمود: اى حکیمه! سعى کن که همیشه کنارش باشى. حکیمه در ادامه حکایت چنین می گوید: وقتی روز سوّم مولود فرا رسید، آن نوزاد عزیز چشم هاى خود را به سوى آسمان بلند نمود و بعد از آن نگاهى به سمت راست و سمت چپ کرد و سپس با زبان صریح و فصیح اظهار داشت: «أشهد أن لا إله إلاّ اللّه، وحده لا شریک له، و أنّ محمّدا عبده و رسوله». و هنگامى که شهادت بر یگانگى خداوند متعال و رسالت حضرت محمّد رسول اللّه صلى الله علیه و آله بر زبان جارى کرد، بسیار تعجّب کردم و در حیرت قرار گرفته و با همان حالت از جاى خود برخاستم و به حضور حضرت رضا علیه السلام آمدم و گفتم: صحنه اى بسیار عجیب و شگفت آورى را دیدم! امام علیه السلام فرمود: چه چیزى را مشاهده کرده اى؛ که باعث شگفتى تو گشته است؟ در جواب حضرت گفتم : این نوزاد کوچک چنین و چنان گفت، و تمام جریان را برایش بازگو کردم. همین که امام رضا علیه السلام سخن مرا شنید، تبسّمى نمود و سپس فرمود: چیزهاى معجزه آسا و حیرت انگیز بیشترى را نیز مشاهده خواهى کرد. بمیرم آقا نداره یاور داره می‌خونه کجایی مادر… – با صدای مهدی رعنایی بیانات رهبر انقلاب پیرامون شخصیت امام جواد (ع)  مبتکر بحث‌های آزاد اجتماعى بحث آزاد کار خوبى است، من موافقم با بحث آزاد؛ از اول هم موافق بودم. این نکته‌ى اول که بحث آزاد را ما رد نمى‌کنیم بلکه استقبال هم مى‌کنیم .مبتکر بحث آزاد اجتماعى امام جواد صلوات‌الله‌علیه است. البته قبل از امام جواد هم در زمان ائمه بحث زیاد مى‌شد، اما اینى‌که حالا بنشینند جمعا صحبت کنند امام جواد اول بار این کار را کردند. ۰۲/۰۳/۱۳۶۰ او امام و پیشاهنگ حرکت ملت ایران بود خاطره‌ى خونین ۱۷ شهریور؛ دنباله‌ى درس جاوید فراموش‌نشدنى است که امام جواد به ما داده است. چرا یک امام بزرگوار در ۲۵ سالگى به شهادت مى‌رسد؟ و دستگاه جبار زمان این ذریه‌ى پیغمبر را بیش از آن تحمل نمى‌کند؟ پاسخ به این سخن را زندگى و شخصیت امام جواد به ما مى‌دهد. او مظهر مبارزه‌ى با باطل بود، او کوششگر براى حکومت الله بود. او براى خدا و قرآن مبارزه مى‌کرد، او از قدرت‌ها نمى‌ترسید، او در حقیقت امام و الگو و پیشاهنگ این حرکتى بود که امروز ملت ایران همگى دست به دست آن را تعقیب مى‌کند. سخنرانى به مناسبت ۱۷ شهریور در مصلى نماز جمعه‌ى تبریز ۱۷/۰۶/۱۳۶۲ زندگی امام جواد علیه‌السلام، الگویی برای جوانان زندگى امام جواد علیه‌السلام هم الگوست. امام جواد علیه‌السلام – امامى با آن همه مقامات، با آن همه عظمت – در بیست‌وپنج سالگى از دنیا رفت. این نیست که ما بگوییم؛ تاریخ مى‌گوید؛ تاریخى که غیر شیعه آن را نوشته است. آن بزرگوار، در دوران جوانى و خردسالى و نوجوانى، در چشم مأمون و در چشم همه، عظمتى پیدا کرد. اینها چیزهاى خیلى مهمى است؛ اینها مى‌تواند براى ما الگو باشد. گفت و شنود در دیدار جمعى از جوانان به مناسبت هفته‌ى جوان ۰۷/۰۲/۱۳۷۷ برنامه‌ریزی هوشمندانه مذهبی براى مراسم دینى، اعیاد و عزادارى‌ها برنامه‌ریزى هوشمندانه بشود. بعضى از برنامه‌هایى که اجرا مى‌شود، کاملا ناهوشمندانه است. راجع به حضرت جواد چه صحبتى در تلویزیون یا رادیو مى‌کنید؟ راجع به امام جواد، امام هادى، امام عسکرى، امام رضا و دیگر ائمه مطالب خیلى خوبى نوشته شده است. بنده که عمرم را در این زمینه‌ها گذرانده‌ام، وقتى به این مطالب نگاه مى‌کنم، استفاده مى‌کنم و لذت مى‌برم؛ چرا از اینها استفاده نمى‌شود؟ نوشته‌هاى خوب، تحقیقات خوب و مطالب شیوا و ایمان‌آور در این زمینه‌ها فراوان است. بیانات در دیدار رئیس و مدیران سازمان صدا و سیما ۱۱/۰۹/۱۳۸۳ درس بزرگ امام جواد(ع) امام جواد مانند دیگر ائمه‌ى معصومین براى ما اسوه و مقتدا و نمونه است. زندگى کوتاه این بنده‌ى شایسته‌ى خدا، به جهاد با کفر و طغیان گذشت. در نوجوانى به رهبرى امت اسلام منصوب شد و در سالهایى کوتاه، جهادى فشرده، با دشمن خدا کرد به طورى که در سن ۲۵ سالگى یعنى هنوز در جوانى، وجودش براى دشمنان خدا غیر قابل تحمل شد و او را با زهر شهید کردند. همان‌طورى که ائمه‌ى دیگر ما علیهم‌السلام با جهاد خودشان هر کدام برگى بر تاریخ پر افتخار اسلام افزودند، این امام بزرگوار هم گوشه‌ى مهمى از جهاد همه جانبه‌ى اسلام را در عمل خود پیاده کرد و درس بزرگى را به ما آموخت. آن درس بزرگ این است که در هنگامى که در مقابل قدرتهاى منافق و ریاکار قرار مى‌گیریم، باید همت کنیم که هوشیارى مردم را براى مقابله‌ى با این قدرتها برانگیزیم. اگر دشمن، صریح و آشکار دشمنى بکند و اگر ادعا و ریاکارى نداشته باشد، کار او آسان‌تر است. اما وقتى دشمنى مانند مأمون عباسى چهره‌اى از قداست و طرفدارى از اسلام براى خود مى‌آراید، شناختن او براى مردم مشکل است. در دوران ما و در همه‌ى دورانهاى تاریخ، قدرتمندان همیشه سعى کرده‌اند وقتى از مقابله‌ى رویاروى با مردم عاجز شدند دست به حیله‌ى ریاکارى و نفاق بزنند. بیانات در خطبه‌ى نماز جمعه ۱۸/۰۷/۱۳۵۹     چند حدیث از این بزرگوار نیاز مؤمن به سه چیز «أَلْمُؤْمِنُ یَحْتاجُ إِلى تَوْفیق مِنَ اللّهِ، وَ واعِظ مِنْ نَفْسِهِ، وَ قَبُول مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.»: مؤمن نیاز دارد به توفیقى از جانب خدا، و به پندگویى از سوى خودش، و به پذیرش از کسى که او را نصیحت کند. استوار کن، آشکار کن! «إِظْهارُ الشَّىْءِ قَبْلَ أَنْ یُسْتَحْکَمَ مَفْسَدَةٌ لَهُ.»: اظهار چیزى قبل از آن که محکم و پایدار شود سبب تباهى آن است. قطع نعمت، نتیجه ناسپاسى «لا یَنْقَطِعُ الْمَزیدُ مِنَ اللّهِ حَتّى یَنْقَطِعَ الشُّکْرُ مِنَ الْعِبادِ.»: افزونى نعمت از جانب خدا بریده نشود تا آن هنگام که شکرگزارى از سوى بندگان بریده شود. تأخیر در توبه «تَأخیرُ التَّوْبَةِ إِغْتِرارٌ وَ طُولُ التَّسْویفِ حَیْرَةٌ، وَ الاِْعْتِذارُ عَلَى اللّهِ هَلَکَةٌ وَ الاِْصْرارُ عَلَى الذَّنْبِ أَمْنٌ لِمَکْرِ اللّهِ «فَلا یَأْمَنُ مَکْرَ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ».»: (سوره اعراف، آیه ۹۹) به تأخیر انداختن توبه نوعى خودفریبى است، و وعده دروغ دادن نوعى سرگردانى است، و عذرتراشى در برابر خدا نابودى است، و پا فشارى بر گناه آسودگى از مکر خداست.«از مکر خدا آسوده نباشند جز مردمان زیانکار.» نامه امام جواد به دوستش «کَتَبَ إِلى بَعْضِ أَوْلِیائِهِ: أَمّا هذِهِ الدُّنْیا فَإِنّا فیها مُغْتَرَفُونَ وَ لکِنْ مَنْ کانَ هَواهُ هَوى صاحِبِهِ وَ دانَ بِدینِهِ فَهُوَ مَعَهُ حَیْثُ کانَ وَ الاْخِرَةُ هِىَ دارُ الْقَرارِ.»: امام جواد (علیه السلام) به یکى از دوستانش نوشت: امّا در این دنیا ما زیر فرمان دیگرانیم، ولى هر که خواسته او خواسته امامش و متدیّن به دین او باشد، هر جا که باشد با اوست و دنیاى دیگر سراى جاودان است. مسئولیت گوش دادن «مَنْ أَصْغى إِلى ناطِق فَقَدْ عَبَدَهُ، فَإِنْ کانَ النّاطِقُ عَنِ اللّهِ فَقَدْ عَبَدَ اللّهَ وَ إِنْ کانَ النّاطِقُ یَنْطِقُ عَنْ لِسانِ إِبْلیسَ فَقَدْ عَبَدَ إِبْلیسَ.»: هر که گوش به گوینده اى دهد به راستى که او را پرستیده، پس اگر گوینده از جانب خدا باشد در واقع خدا را پرستیده و اگر گوینده از زبان ابلیس سخن گوید، به راستى که ابلیس را پرستیده است. پسندیدن، در حکمِ پذیرفتن «مَنْ شَهِدَ أَمْرًا فَکَرِهَهُ کانَ کَمَنْ غابَ عَنْهُ، وَ مَنْ غابَ عَنْ أَمْر فَرَضِیَهُ کانَ کَمَنْ شَهِدَهُ.»: کسى که در کارى حاضر باشد و آن را ناخوش دارد، مانند کسى است که غایب بوده، و هر که در کارى حاضر نباشد، ولى بدان رضایت دهد، مانند کسى است که خود در آن بوده است. نوشته امام جواد (علیه السلام) «إِنَّ أَنْفُسَنا وَ أَمْوالَنا مِنْ مَواهِبِ اللّهِ الْهَنیئَةِ وَ عَواریهِ الْمُسْتَوْدَعَةِ یُمَتِّعُ بِما مَتَّعَ مِنْها فى سُرُور وَ غِبْطَة وَ یَأْخُذُ ما أَخَذَ مِنْها فى أَجْر وَ حِسْبَة فَمَنْ غَلَبَ جَزَعُهُ عَلى صَبْرِهِ حَبِطَ أَجْرُهُ وَ نَعُوذُ بِاللّهِ مِنْ ذلِکَ.»: حضرت جوادالأئمّه (علیه السلام) به خطّ خود نوشت: جان و دارایى ما از بخششهاى گواراى خداست و عاریه و سپرده اوست، هر آنچه را که به ما ببخشد، مایه خوشى و شادى است و هر آنچه را بگیرد، اجر و ثوابش باقى است. پس هر که جزعش بر صبرش غالب شود اجرش ضایع شده و از این [صفت] به خدا پناه می بریم. لیست کتب منتشره در رابطه با امام جواد (ع) مو سوعه الامام جواد ع ج۱  :نام کتاب اللجنه العلمیه فی موسسه ولی العصرع للدراسات الاسلامیه  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ موسسه ولی العصر للدراسات الاسلامیه _قم المشرفه  :ناشر امیر قم  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه ذی الحجه ۱۴۱۹  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع     مو سوعه الامام جواد ع ج ۲  :نام کتاب اللجنه العلمیه فی موسسه ولی العصرع للدراسات الاسلامیه  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ موسسه ولی العصر للدراسات الاسلامیه _قم المشرفه  :ناشر امیر قم  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه ذی الحجه ۱۴۱۹  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع     پیشوای غم امام محمد تقی ع  :نام کتاب هیئت تحریریه  :نویسنده ۸  :نوبت چاپ موسسه در راه حق  :ناشر قم  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه زمستان _۱۳۷۶  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع     مسند الامام جواد ع  :نام کتاب الشیخ عزیز الله العطاردی  :نویسنده _  :نوبت چاپ الموتمر العالمی للامام رضا ع  :ناشر امیر قم  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه ۱۴۱۰ه.ق  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع   سبل الرشاد الی اصحاب الامام الجواد ع  :نام کتاب عبد الحسین الشبستری  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ المکتبه التاریخیه المختصر  :ناشر ستاره  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه ه.ق ۱۴۲۱  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع     الامام الجواد من المهد الی اللحد  :نام کتاب السید محمد کاظم القزوینی  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ موسسه الرساله  :ناشر ایران  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه رجب السنه ۱۴۱۴ ه.ق  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع     الامام محمد الجواد ع سیره و التاریخ  :نام کتاب السید عدنان حسینی  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ مرکز الرساله  :ناشر ستاره قم  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه ذالعقده ۱۴۲۰ ه.ق  :تاریخ نشر امام جواد :موضوع     وفاه محمد الجواد ع  :نام کتاب السید عبد الرزاق المقرم  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ الانتشارات السید الرضی  :ناشر امیر قم  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه ۱۴۲۱_۱۳۷۱  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع     حیاه الامام جواد ع  :نام کتاب باقر الشریف الالقرشی  :نویسنده _  :نوبت چاپ المولف  :ناشر امیر قم  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه ۱۴۱۸ه _ ۱۹۹۷ م  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع     زندگی امام جواد ع  :نام کتاب حسین ایمانی یامچی  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ نشر روح  :ناشر سپهر قم  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه زمستان ۱۳۷۶  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع     زندگانی سیاسی امام جوا دع  :نام کتاب جعفر مرتضی العالمی  :نویسنده ۸  :نوبت چاپ دفتر انتشارات اسلامی  :ناشر قم  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه امام جواد ع :موضوع     زندگانی امام جواد ع  :نام کتاب احمد صادقی اردستانی  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ موسسه فرهنگی انتشاراتی نقش  :ناشر قم  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه پاییز ۱۳۷۶  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع     زندگانی جواد الائمه امام محمد تقی ع  :نام کتاب آیت الله سید محمد تقی مدرسی  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ انتشارات محبان الحسین ع  :ناشر _  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه بهار ۱۳۷۹  :تاریخ نشر امام جوادع :موضوع     زندگانی حضرت جواد ع  :نام کتاب ابوالقاسم سحاب  :نویسنده -  :نوبت چاپ انتشارات الاسلامیه  :ناشر تهران  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه اول جمادی الاخری ۱۳۷۴  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع     نگاهی گذرا بر زندگانی امام جواد ع  :نام کتاب عبد الرزاق مقرم  :نویسنده ۳  :نوبت چاپ آستان قدس رضوی  :ناشر مشهد  :محل نشر شبکه اطلاع رسانی آل البیت امام جواد ع ایلام :کتابخانه ۱۳۷۹  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع   ۱  :ردیف آثار الاسلام  :نام کتاب سید تقی آل هاشم  :نویسنده ۰  :نوبت چاپ ایران  :ناشر تبریز  :محل نشر دفتر تبلیغات اسلامی :کتابخانه ۱۳۵۸ ش  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع فرعی ۱۹۴ :تا ۱۸۷  :از ۲  :ردیف آشنایی با حوزه های علمیه شیعه ج ا  :نام کتاب سید حجت موحد ابطحی  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ حوزه علمیه اصفهان  :ناشر اراک  :محل نشر ——– :کتابخانه ش ۱۳۶۵  :تاریخ نشر حرکت علمی زمان امام جواد ع :موضوع فرعی ۲۶۱ :تا ۲۳۹  :از ۳  :ردیف آشنایی با زندگی پیشوایان  :نام کتاب یعقوب جعفری  :نویسنده ۰  :نوبت چاپ شفق  :ناشر قم  :محل نشر دفتر تبلیغات اسلامی :کتابخانه ——–  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع فرعی ۱۰۱ :تا ۹۵  :از ۴  :ردیف آن روز فرا میرسد  :نام کتاب ابوالفتح حکیم باشی  :نویسنده ۰  :نوبت چاپ اشرفی  :ناشر تهران  :محل نشر آیة الله مرعشی نجفی :کتابخانه ۱۳۴۸ ش  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع فرعی ۱۵۵ :تا ۱۵۱  :از ۵  :ردیف اثبات الهداه  ج ۶  :نام کتاب محمد بن حسن حر عاملی  :نویسنده ۳  :نوبت چاپ دار الکتب الاسلامیه  :ناشر تهران  :محل نشر آیه الله  مرعشی  نجفی :کتابخانه ۱۳۷۷ ش  :تاریخ نشر دلیل امامت امام جواد ع :موضوع فرعی ۱۶۶ :تا ۱۵۵  :از ۶  :ردیف اختران تابناک یا کشف الکواکب ج ۱  :نام کتاب ذبیح الله محلاتی  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ کتابفروشی اسلامیه  :ناشر تهران  :محل نشر پژوهشکده باقرالعلوم :کتابخانه ش ۱۳۴۹  :تاریخ نشر سید محمد بن امام جواد ع :موضوع فرعی ۴۷۵ :تا ۴۶۹  :از     7  :ردیف اصول دین برای همه  :نام کتاب رضا استادی  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ دار الفکر  :ناشر قم  :محل نشر آیه الله مرعشی نجفی :کتابخانه ق ۱۳۹۲  :تاریخ نشر زندگی امام رضا ع و امام جواد ع :موضوع فرعی ۱۹۵ :تا ۱۸۶  :از     8  :ردیف اعتصام ش ۵  :نام کتاب گروهی از نویسندگان  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ سازمان تبلیغات اسلامی  :ناشر تهران  :محل نشر پژوهشکده باقر العلوم ع :کتابخانه ش ۱۳۶۱  :تاریخ نشر امام محمد تقی ع :موضوع فرعی ۴۰ :تا ۰  :از     9  :ردیف الجنه و الرضوان  :نام کتاب بانو الهی  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ شمس  :ناشر تهران  :محل نشر جامعه الزهراء س :کتابخانه ش ۱۳۵۴  :تاریخ نشر فضایل امام جواد ع :موضوع فرعی ۱۵ :تا ۵  :از     10  :ردیف امام جواد ع  :نام کتاب —-  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ سازمان تبلیغات اسلامی  :ناشر تهران  :محل نشر پژوهشکده باقر العلوم ع :کتابخانه ش ۱۳۶۸  :تاریخ نشر ولادت امام جواد ع :موضوع فرعی ۴۳ :تا ۳۷  :از     11  :ردیف امام در عینیت جامعه  :نام کتاب محمد رضا حکیمی  :نویسنده ۰  :نوبت چاپ دفتر نشر فرهنگ اسلامی  :ناشر تهران  :محل نشر پژوهشکده باقر العلوم ع :کتابخانه —–  :تاریخ نشر امام جواد ع تا شهادت  امام حسن عسکری ع :موضوع فرعی ۹۹ :تا ۷۴  :از     12  :ردیف امامان شیعه و جنبشهای مکتبی  :نام کتاب محمد تقی مدرسی  :نویسنده ۲  :نوبت چاپ بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی  :ناشر مشهد  :محل نشر پژوهشکده باقر العلوم ع :کتابخانه ۱۳۵۲ ش  :تاریخ نشر جنبش مکتبی دوران امام جواد ع :موضوع فرعی ۳۱۹ :تا ۲۸۹  :از     13  :ردیف انوار پاک و گوهرهای تابناک  :نام کتاب مهدی سعیدی  :نویسنده —-  :نوبت چاپ خراسان  :ناشر مشهد  :محل نشر —- :کتابخانه ۱۳۵۲ ش  :تاریخ نشر قصیده ولادت امام جواد ع :موضوع فرعی ۱۴۲ :تا ۱۳۹  :از     14  :ردیف انوار الشهاده  :نام کتاب محمد حسین یزدی  :نویسنده —-  :نوبت چاپ —-  :ناشر —-  :محل نشر آیة الله مرعشی نجفی :کتابخانه —-  :تاریخ نشر حالات امام تقی ع و امام جواد ع :موضوع فرعی ۱۹۷ :تا ۱۹۰  :از     15  :ردیف انوار المواهب  :نام کتاب علی اکبر نهاوندی  :نویسنده —-  :نوبت چاپ کتابفروشی محمودی  :ناشر مشهد  :محل نشر دفتر تبلیغات اسلامی :کتابخانه ق ۱۳۳۴  :تاریخ نشر فضایل و مناقب امام جواد ع :موضوع فرعی ۵۴۴ :تا ۵۳۴  :از     16  :ردیف انوار عرشیه  :نام کتاب مهدی حسین نجفی  :نویسنده —-  :نوبت چاپ —-  :ناشر اراک  :محل نشر —- :کتابخانه —-  :تاریخ نشر زندگی امام جواد ع :موضوع فرعی ۱۸۲ :تا ۱۷۱  :از     17  :ردیف انیس المومنین  :نام کتاب محمد بن اسحاق حموی  :نویسنده —-  :نوبت چاپ بعثت  :ناشر اراک  :محل نشر —- :کتابخانه  ۱۳۶۳ ش  :تاریخ نشر امام جواد ع :موضوع فرعی ۲۲۰ :تا ۲۱۵  :از     18  :ردیف با آل محمد (ص) آشنا شویم  :نام کتاب عباس محمدی شاه  :نویسنده —-  :نوبت چاپ مرآتی  :ناشر تهران  :محل نشر آستان قدس رضوی :کتابخانه ش ۱۳۵۳  :تاریخ نشر زندگی امام جواد ع :موضوع فرعی ۱۵۶ :تا ۱۴۹  :از     19  :ردیف باب الولایه ج ۲  :نام کتاب عزیز الله معافی  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ علمیه  :ناشر قم  :محل نشر موسسه امام صادق ع :کتابخانه ش ۱۳۶۲  :تاریخ نشر در تولد امام جواد ع :موضوع فرعی ۳۰۸ :تا ۳۰۰  :از   20  :ردیف بحر الانساب  :نام کتاب سید مرتضی علم الهدی  :نویسنده ۱  :نوبت چاپ میرزا محمد ملک  :ناشر  :محل نشر آستان قدس رضوی  ع :کتابخانه ۱۳۱۶ ش  :تاریخ نشر اولاد امام جواد  ع :موضوع فرعی     شهادت حضرت جواد (ع ) این نوگل باغ ولایت و عصمت گرچه کوتاه عمر بود ولی رنگ و بویش مشام جانها را بهره مند ساخت . آثار فکری و روایاتی  که از آن حضرت نقل شده و مسائلی را که آن امام پاسخ گفته و کلماتی  که از آن حضرت بر جای مانده ، تا ابد زینت بخش صفحات تاریخ اسلام است . دوران عمر آن امام بزرگوار ۲۵سال و دوره امامتش ۱۷سال بوده است . معتصم عباسی از حضرت جواد (ع ) دعوت کرد که از مدینه به بغداد بیاید . امام جواد در ماه محرم سال ۲۲۰هجری به بغداد وارد شد . معتصم که عموی ام الفضل زوجه حضرت جواد بود ، با جعفر پسر مأمون و ام الفضل بر قتل آن حضرت همداستان شدند . علت این امر – همچنان که اشاره کردیم – این اندیشه شوم بود که مبادا خلافت از بنی عباس به علویان منتقل شود . از این جهت ، درصدد تحریک ام الفضل برآمدند و به وی گفتند تو دختر و برادرزاده خلیفه هستی ، و احترامت از هر جهت لازم است و شوهر تو محمد بن علی الجواد ، مادر علی هادی فرزند خود را بر تو رجحان می نهد . این دو تن آن قدر وسوسه کردند تا ام الفضل – چنان که روش زنان نازاست – تحت تأثیر حسادت قرار گرفت و در باطن از شوهر بزرگوار جوانش آزرده خاطر شد و به تحریک و تلقین معتصم و جعفر برادرش ، تسلیم گردید . آنگاه این دو فرد جنایتکار سمی کشنده در انگور وارد کردند و به خانه امام فرستاده تا سیاه روی  دو جهان ، ام الفضل ، آنها را به شوهرش بخوراند . ام الفضل طبق انگور را در برابر امام جواد (ع ) گذاشت ، و از انگورها تعریف و توصیف کرد و حضرت جواد (ع ) را به خوردن انگور وادار و در این امر اصرار کرد . امام جواد (ع ) مقداری از آن انگور را تناول فرمود . چیزی  نگذشت آثار سم را در وجود خود احساس فرمود و درد و رنج شدیدی بر آن حضرت عارض گشت . ام الفضل سیه کار با دیدن آن حالت دردناک در شوهر جوان ، پشیمان و گریان شد ، اما پشیمانی  سودی نداشت . حضرت جواد (ع ) فرمود : چرا گریه می کنی ؟ اکنون که مرا کشتی گریه تو سودی ندارد . بدان که خداوند متعال در این چند روزه دنیا تو را به دردی مبتلا کند و به روزگاری بیفتی  که نتوانی از آن نجات بیابی . در مورد مسموم کردن حضرت جواد (ع ) قولهای  دیگری هم نقل شده است .     زیارت نامه امام جواد(ع) منبع: مشرق