Skip to Content

توسط بانوی پژوهشگر و فعال عرصه زیلو انجام شد؛

احیاء هنر صنعت زیبای رنگرزی گیاهی سنتی در میبد


توسط بانوی پژوهشگر و فعال عرصه زیلو کارگاه رنگرزی گیاهی سنتی در میبد راه اندازی شد.

به گزارش ميبد خبر، طاهره کشتکار مدیر موزه زیلوی میبد در مورد راه اندازی این کارگاه بیان داشت: با توجه به اینکه بنده چندین سال بود در زمینه ی زیلو تحقیق و پژوهش انجام می دادم، به ویژگی های منحصر به فرد زیلو پی برده و بسیار ناراحت بودم از اینکه دستبافته ای با اینهمه غنای نقش، بافت و پیشینه ی درخشان، اکنون مهجور مانده و رونق گذشته خود را از دست داده است. بنابراین تصمیم گرفتم ویژگی های زیلو را از همه ی جهات مورد بررسی قرار داده و آنرا به مردم و علاقمندان به هنرهای سنتی معرفی کنم.

وی افزود: یکی از ویژگی های زیلو که برای من بسیار جالب توجه بود جنس و الیافی بود که در این دستبافته به کار می رفت، زیلوی میبد برخلاف دیگر زیراندازها و بافته های داری ایران که اغلب از پشم و الیاف حیوانی است، زیلو تار و پود آن از پنبه و زیراندازی کاملا گیاهی است. بنابراین با خودم فکر کردم که واقعا چرا چنین دستبافته ارزشمندی با آن پیشینه ی درخشان اکنون باید در خطر فراموشی قرار بگیرد! به همین خاطر رفتم و با تعدادی از تاجران و دست اندرکاران زیلو مصاحبه کرده تا دلایل رکود زیلو را جستجو کنم و پی بردم که زیلو در گذشته چه رونقی داشته! زیلو به تمامی نقاط ایران و جهان صادر میشده و زیرانداز بیشتر مردم بوده است. 
وی در ادامه اظهار داشت: با توجه به گزارش مکتوبی که دهه ی چهل جناب استاد پویا در روزنامه کیهان انجام داده بودند حدود سه هزار دستگاه زیلو در میبد برپا بوده و روزانه شش هزار کیلو زیلو تولید می شده! اما چه اتفاقی باعث شده که به این روز افتاده است؟ باتوجه به بررسی هایی که انجام دادم به این نتیجه رسیدم که از زمانی که موکت های الیاف مصنوعی و فرش های ماشینی و کارخانه های وارد ایران شدند، به دلیل طرح و رنگهای دلفریب مردم دیگر از زیلو رو گردان شدند و زیلوبافان به ناچار برای امرار معاش و گذران زندگی به کارهای دیگر روی آوردند، اینگونه بود که زیلو و زیلو بافی از رونق افتاد.
 
 
کشتکار عنوان کرد: پس از این بررسی ها من با خود فکر کردم که چگونه می شود رونق گذشته را به زیلو بازگرداند. بنابراین دست گذاشتم روی گیاهی و پنبه ای بودن زیلو، گفتم اگر ما زیلو را به عنوان یک بافته ی صد در صد گیاهی که مزایای زیادی برای محیط زندگی و محیط زیست دارد معرفی کنیم میتوانیم بار دیگر نگاه ها را به سمت زیلو بکشیم. 
وی تصریح کرد: اما یک مشکل وجود داشت و آن اینکه زیلو گرچه با نخ پنبه ای و گیاهی بافته می شد اما رنگرزی آن شیمیایی بود. بنابراین من با خود اندیشیدم اگر ما بخواهیم زیلو را بعنوان یک بافته ی گیاهی به دنیا معرفی کنیم باید رنگرزی آنرا نیز از مواد طبیعی و گیاهی استفاده کنیم.
 
وی بیان داشت: بنابراین مدت زیادی زمان گذاشتم برای متقاعد کردن مسولین و دست اندرکاران برای ایجاد یک کارگاه رنگرزی و گیاهی برای نخ زیلو. حدود دوسال بنده دنبال پروسه های اداری و طرح کارگاه رنگرزی بودم اما باتوجه به موانع مالی و بودجه ای که میراث محترم فرهنگی داشت علیرغم میل باطنی نتوانستند به بنده در این راه کمک کنند. به همین خاطر تصمیم گرفتم این کارگاه را به صورت شخصی برپا کنم، چون واقعا مصمم بوده و معتقد بودم تنها راه نجات و توسعه زیلو مانور دادن بر روی گیاهی بودن آن است چراکه با توجه به تعدد گلیم های رنگارنگ و غیره رقابت با آنها سخت است. 
 
کشنکار ادامه داد: بنده خانه ی "خانم سلطان" را از میراث فرهنگی اجاره کردم و از طریق بانک کارآفرین امید که وام در اختیار کارگاه های صنایع دستی قرار میداد کار خود را آغاز کردم.  البته به همین راحتی نیز نبود و در این راه سختی های زیادی متحمل شدم اما آنقدر مصمم به گیاهی کردن رنگ الیاف زیلو بودم که مشکلات را تحمل کرده و به آینده ی درخشان زیلو می اندیشیدم. شاید تنها نزدیک به یکسال فقط طول کشید تا من بتوانم یک رنگرز خوب و ماهر که در این کار مهارت داشته باشد را پیدا کنم. چراکه رنگرزی بر روی نخ پنبه بسیار سخت و نیاز به یک استاد رنگرز ماهر داشت. نخ پنبه به دلیل اینکه زود اشباع میشود رنگرزی روی آن دشوار است. همینطور ایجاد ثبات نوری ، شستشو و ... به راحتی رنگرزی بر روی پشم نیست. بر روی نخ پنبه بر خلاف پشم نمی توان رنگ های متنوع، شارپ، تند و جذاب را ایجاد کرد. رنگ ها بر روی نخ پنبه بسیار ملایم، افتاده و کمرنگ خود را نشان می دهد. شاید بخاطر سختی های رنگرزی روی پنبه است که خیلی کم شاهد رنگرزی گیاهی آن هستیم.
 
وی عنوان نمود: بالاخره ما با مشکلات زیاد کارگاه رنگرزی خانم سلطان را ایجاد و بیش از صد زیلوی ۱۰۰% گیاهی با آنها تولید کردیم. اما این کارگاه برای اینکه بتواند تولید و رونق بیشتری داشته باشد نیاز به حمایت و سرمایه ی بیشتری دارد. درحال حاضر ما نمی توانیم به طور انبوه و برای دیگر زیلوبافان نیز نخ گیاهی تهیه کنیم چون برای اینکار نیاز به نخ صد درصد پنبه و خالص داریم اما متاسفانه بیشتر نخ های موجود در بازار ۱۰۰% پنبه نیست و به دلیل ناخالصی،رنگرزی خوب بر روی آن انجام نمی شود. ما نیاز به نخ پنبه خالص داریم که گران است و از طرفی نخ پنبه خالص، نخ ازبک است که نمره نخ زیلو که شماره پنج است در کارخانجاتشان تولید نمی کنند.
وی در مورد تولید رنگها توضیح داد: رنگ های تنالیته های آبی: از گیاه نیل، زرد: گل اسپرگ و پوست انار، قرمز: رناس، سبز: برگ انگورو قهوه ای : پوست گردو و...در کارگاه تولید می شوند.
مدیر موزه زیلو در پایان تصریح نمود: به دلیل سختی کار رنگرزی، قیمت نخ و دستمزد بالای رنگرزی گیاهی، قیمت تمام شده ی زیلو بالا است، در صورتی که اگر از سوی صنایع دستی حمایت صورت بگیرد میتوان قیمت ها را پایین آورد تا روزی  فرا برسد که بیشتر زیلوبافان میبدی با نخ گیاهی زیلوهای خود را تولید کنند.
انتهای پیام/اد



رای شما
میانگین (2 آرا)
The average rating is 5.0 stars out of 5.